Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia, mở ra không gian, động lực phát triển mới
Chính phủ đề xuất điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021-2030 nhằm thích ứng với yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành chính, đổi mới mô hình tăng trưởng và phân vùng lãnh thổ. Việc điều chỉnh giữ nguyên 6 vùng kinh tế - xã hội nhưng có sự thay đổi đáng kể về nội hàm và ranh giới, mở ra không gian phát triển mới, tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho từng vùng, địa phương.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương báo cáo tại phiên họp.
Đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành chính
Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 14/10, Chính phủ trình đề xuất điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030 nhằm thích ứng với bối cảnh phát triển mới và các yêu cầu cấp thiết về đổi mới mô hình tăng trưởng, phân vùng lãnh thổ và điều chỉnh chỉ tiêu phát triển.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương, các nội dung điều chỉnh lần này nhằm đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành chính, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 chữ số trong giai đoạn 2026-2030. Đồng thời, việc điều chỉnh phù hợp với các chủ trương lớn của Đảng, trong đó nhấn mạnh đến chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ, giáo dục, y tế và bảo đảm an ninh năng lượng.
Theo đó, Chính phủ đề xuất điều chỉnh một số chỉ tiêu phát triển chủ yếu như: tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2021-2030 bình quân đạt trên 8%/năm, trong đó giai đoạn 2026-2030 đạt từ 10%/năm trở lên; GDP bình quân đầu người năm 2030 đạt khoảng 8.500 USD; năng suất lao động xã hội bình quân giai đoạn 2026-2030 tăng trên 8,5%/năm; đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt trên 55%; chỉ số HDI đạt khoảng 0,78. Giai đoạn 2031-2050, mục tiêu tăng trưởng GDP được đặt ra ở mức 7-7,5%/năm, GDP bình quân đầu người năm 2050 đạt khoảng 38.000 USD, chỉ số HDI đạt trên 0,85.
Chính phủ đề xuất phân chia lại không gian phát triển cả nước thành 6 vùng kinh tế - xã hội, nhằm bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế và định hướng phát triển trong giai đoạn mới. Cụ thể, Vùng Trung du và miền núi phía Bắc gồm 9 tỉnh: Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La. Vùng Đồng bằng sông Hồng bao gồm 6 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình, Hưng Yên, Bắc Ninh và Quảng Ninh. Vùng Bắc Trung Bộ có 5 địa phương: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gồm 6 tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng. Vùng Đông Nam Bộ gồm 3 địa phương: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Tây Ninh. Cuối cùng, Vùng Đồng bằng sông Cửu Long bao gồm 5 tỉnh, thành phố: Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang và Cà Mau.
Bên cạnh đó, đề xuất mở rộng phạm vi và bổ sung một số nội hàm trong định hướng phát triển của 04 vùng động lực quốc gia bao gồm: Vùng động lực phía Bắc, Vùng động lực phía Nam, Vùng động lực miền Trung, Vùng động lực Đồng bằng sông Cửu Long ra khu vực phụ cận, là các địa bàn có mạng lưới kết cấu hạ tầng đã và đang được đầu tư, bố trí các khu, cụm công nghiệp, các đô thị, khu đô thị...
Vùng động lực Bắc Trung Bộ được đề xuất bổ dung bao gồm các địa bàn dọc theo đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Quốc lộ 1 và đường ven biển, gắn với các đô thị trung tâm tỉnh, đô thị du lịch ven biển và các khu kinh tế ven biển là các trung tâm công nghiệp của ba tỉnh Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh.
Chính phủ cũng đề xuất bổ sung nội hàm trong định hướng phát triển và phân bố không gian các ngành kinh tế quan trọng; các ngành hạ tầng xã hội; hạ tầng kỹ thuật.
Đảm bảo kết nối, tạo động lực tăng trưởng mới
Thẩm tra nội dung điều chỉnh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn cho biết, Uỷ ban tán thành việc điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với tình hình mới. Uỷ ban đề nghị làm rõ tác động của việc tái phân vùng, đặc biệt là với hai vùng có thay đổi lớn là Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Toàn cảnh phiên họp.
Ủy ban cũng đề nghị làm rõ ảnh hưởng của việc tách tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) ra khỏi Vùng Đồng bằng sông Hồng và tách tỉnh Bắc Giang (cũ) ra khỏi Vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Đồng thời, cân nhắc lại chỉ tiêu tăng trưởng đối với các vùng có tiềm năng cao như Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng để đảm bảo đạt mục tiêu tăng trưởng chung trên 10%/năm...
Làm rõ các nội dung này, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, số lượng vùng kinh tế - xã hội vẫn được giữ nguyên là 6, nhưng nội hàm và ranh giới từng vùng đã có sự thay đổi đáng kể. Trong đó, việc chia tách lại vùng miền Trung cũ thành hai vùng mới là Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên sẽ phải lập mới 2 quy hoạch vùng.
"Hiện Bộ Tài chính đã hoàn tất công tác chuẩn bị và đang thu thập dữ liệu để xây dựng lại quy hoạch 2 vùng này theo điều kiện, bối cảnh và không gian phát triển mới", Thứ trưởng thông tin thêm.
Liên quan đến một số băn khoăn về việc điều chỉnh phân vùng khiến một số tỉnh thay đổi khu vực động lực, như trường hợp tỉnh Vĩnh Phúc, Thứ trưởng cho biết, sau khi sáp nhập với Hòa Bình và Phú Thọ, Vĩnh Phúc được xếp vào vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Để đảm bảo tính kết nối, Chính phủ đã điều chỉnh vùng động lực phía Bắc, lấy Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng làm trung tâm, đồng thời mở rộng ra các địa phương giáp ranh có vai trò động lực như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, nhằm tạo động lực tăng trưởng mới cho toàn vùng.
Cũng theo Thứ trưởng, sau điều chỉnh phân vùng, việc phát triển hành lang kinh tế Đông - Tây tại miền Trung sẽ thay đổi định hướng: từ liên vùng chuyển thành hành lang kinh tế nội tỉnh. Điều này đồng nghĩa với tập trung kết nối giữa các trung tâm hành chính, đô thị trong cùng tỉnh để tạo thành trục phát triển mới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho từng địa phương trong vùng.
Thứ trưởng nhấn mạnh, đề xuất điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia lần này cũng đã tiếp thu, cập nhật đầy đủ các nghị quyết mới của Đảng, trong đó nhấn mạnh các động lực tăng trưởng mới như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Các lĩnh vực ít chịu tác động bởi việc sắp xếp đơn vị hành chính hoặc chưa có nghị quyết mới, như an sinh xã hội, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, chăm lo các nhóm yếu thế... tiếp tục được giữ nguyên theo quy hoạch đã được Quốc hội thông qua trước đây.
