Bắc Giang: Phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch cộng đồng

Khơi nguồn giá trị từ sản phẩm địa phương

Từ khi triển khai Chương trình OCOP, Bắc Giang đã không ngừng thúc đẩy việc phát triển các sản phẩm nông sản đặc trưng của tỉnh. Đây không chỉ là các sản phẩm tiêu dùng mà còn là những giá trị văn hóa, lịch sử của từng làng quê. Hơn 5 năm qua, nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh đã được nâng cao chất lượng, đạt tiêu chuẩn cao hơn, từ đó không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn gia tăng khả năng xuất khẩu.

Tính đến tháng 5/2025, toàn tỉnh có 419 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP. Trong đó có 01 sản phẩm 5 sao cấp quốc gia, 21 sản phẩm 4 sao, 397 sản phẩm 3 sao. Qua đó đưa Bắc Giang trở thành một trong những tỉnh có nhiều sản phẩm OCOP của khu vực Miền núi phía Bắc và cả nước. Đặc biệt, Bắc Giang có 04 sản phẩm OCOP du lịch được công nhận 3 sao gồm: sản phẩm du lịch sinh thái, văn hóa bản Ven (huyện Yên Thế); Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên; Điểm du lịch làng văn hóa Đông Bắc và Điểm du lịch Hoa Quả Sơn (thị xã Chũ). Đây là những tiền đề, động lực cho sự phát triển các sản phẩm du lịch nông thôn của tỉnh theo hướng sản phẩm OCOP.

Sự thành công của chương trình OCOP tại Bắc Giang còn được thể hiện rõ qua sự đa dạng của các sản phẩm đặc sản. Các sản phẩm như vải thiều, gà đồi Yên Thế, mật ong rừng Sơn Động và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đã làm nên tên tuổi cho các xã, huyện trên bản đồ OCOP quốc gia. Tuy nhiên, ngoài việc nâng cao giá trị sản phẩm, Bắc Giang đã tìm ra cách để kết hợp các sản phẩm này với phát triển du lịch cộng đồng, qua đó tạo ra cơ hội mới cho người dân địa phương.

Các sản phẩm OCOP, khi kết hợp với du lịch, không chỉ đem lại thu nhập cho người dân mà còn tạo dựng thương hiệu cho vùng đất này. Các địa phương như Lục Nam, Thị xã Chũ, Sơn Động, Lục Ngạn, Yên Thế, và Hiệp Hòa đã xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP, tạo ra những điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Lục Ngạn, với vựa vải thiều nổi tiếng, là một trong những địa phương đi đầu trong việc kết hợp sản phẩm OCOP với du lịch. Mỗi mùa vải thiều, du khách từ khắp nơi đều đổ về đây không chỉ để tham quan các vườn vải, mà còn tham gia vào các hoạt động như hái vải, thưởng thức các món ăn từ vải và tìm hiểu quy trình sản xuất vải thiều đặc sản của địa phương. Điều này không chỉ mang lại lợi nhuận cho người trồng vải mà còn giúp phát triển hệ sinh thái du lịch cộng đồng, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Bắc Giang đã xây dựng nhiều mô hình du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP thành công, mang lại hiệu quả kinh tế rõ đặc biệt là bản Ven. Chị Lý Thị Hợi - Giám đốc Hợp tác xã Thân Trường – huyện Yên Thế cho biết: Bản Ven được hình thành khoảng 300 năm trước, bản Ven là bản cổ của đồng bào dân tộc Cao Lan ở xã Xuân Lương (huyện Yên Thế). Đến với bản Ven, du khách sẽ được khám phá, tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên mát mẻ, trong lành giữa đại ngàn của núi rừng Yên Thế.

Điều làm cho du khách thấy bất ngờ khi đến với bản Ven đó chính là từ khi được công nhận du lịch là sản phẩm OCOP, người dân càng ngày càng tích cực xây dựng quê hương. Với phong cảnh làng quê yên bình, đường làng, ngõ xóm được phong quang, sạch sẽ, người dân đã nhận thức được việc phát triển sản xuất gắn với đón khách du lịch đến tham quan và bảo vệ môi trường… Du lịch cộng đồng ở bản Ven được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP còn mang lại nhiều lợi ích cho cơ sở trong việc đảm bảo duy trì chất lượng sản phẩm theo tiêu chí OCOP; tạo sự tin tưởng cho du khách khi sử dụng dịch vụ. Người dân ở bản Ven cũng đã có sự chuyển biến tích cực, trong ý thức gìn giữ, phát huy giá trị sản phẩm độc đáo của riêng mình.

Những khu vườn đầy cây trái đạt chất lượng OCOP cũng là điểm đến được du khách ưa chuộng

Đa dạng chính sách hỗ trợ từ tỉnh

Để thúc đẩy sự kết hợp giữa sản phẩm OCOP và du lịch cộng đồng, tỉnh Bắc Giang đã thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ. Một trong những chiến lược quan trọng là đầu tư vào hạ tầng giao thông, phát triển các khu du lịch sinh thái, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và đào tạo nguồn nhân lực có khả năng quản lý, điều hành các mô hình du lịch cộng đồng. Đồng thời, tỉnh cũng tích cực kết nối với các doanh nghiệp lữ hành, các tổ chức xúc tiến du lịch trong và ngoài nước để đưa các sản phẩm OCOP đến gần hơn với du khách.

Đặc biệt, Bắc Giang đã thực hiện các cuộc thi, lễ hội để quảng bá sản phẩm OCOP, gắn liền với các hoạt động du lịch. Các sự kiện như Lễ hội trái cây của huyện Lục Ngạn; thị xã Chũ; Lễ hội Yên Thế; các lễ hội văn hoá, tâm linh mang bản sắc đặc trưng của từng vùng, từng khu vực dân cư đã thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan và mua sắm, góp phần thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm địa phương.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, việc kết hợp giữa OCOP và du lịch cộng đồng tại Bắc Giang vẫn gặp phải một số thách thức. Hạ tầng giao thông, cơ sở vật chất chưa hoàn thiện, còn thiếu nhân lực có chuyên môn, một số khu du lịch còn thiếu các dịch vụ chuyên nghiệp và việc quảng bá sản phẩm chưa đủ mạnh mẽ. Cũng như còn chưa khai thác hết tiềm năng về văn hoá, tri thức bản địa để làm đa dạng sản phẩm du lịch. Do đó, để phát triển bền vững, Bắc Giang cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo dựng thương hiệu cho sản phẩm OCOP gắn với du lịch, đồng thời tăng cường kết nối với các đối tác trong ngành du lịch.

Có thể nói việc gắn kết sản phẩm OCOP với phát triển du lịch cộng đồng tại Bắc Giang không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương. Đây là hướng đi đúng đắn, giúp phát triển bền vững cho cộng đồng nông thôn, nâng cao chất lượng sống và tạo ra cơ hội việc làm cho người dân.