Xuất khẩu sầu riêng: Gắn với vùng trồng an toàn

Trầm lắng thị trường sầu riêng

Từ đầu năm đến nay, ngành sầu riêng liên tục đối mặt với nhiều khó khăn khi Trung Quốc tăng cường các biện pháp kiểm định liên quan đến chất vàng O và cadimi. Đến tháng 3/2025, tình hình xuất khẩu khả quan hơn trong khi nguồn cung khá khan hiếm. Nhiều nhà vườn và thương lái phấn khởi khi thấy giá sầu riêng tăng trở lại, thậm chí, nhiều nơi còn rơi vào tình trạng "cháy hàng". Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, sầu riêng lại có xu hướng rớt giá.

Cập nhật ngày 28/4, tại khu vực miền Tây, giá sầu riêng tiếp tục duy trì ở mức thấp sau nhiều ngày liên tục giảm. Theo khảo sát tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giá thu mua sầu riêng tiếp tục giảm sâu so với đầu tháng. Cụ thể, giá sầu riêng Ri6 loại A hiện dao động từ 50.000 – 55.000 đồng/kg, Ri6 loại B ở mức 32.000 - 38.000 đồng/kg, Ri6 loại C dao động từ 25.000 – 28.000 đồng/kg, trong khi Ri6 loại VIP duy trì quanh 60.000 - 65.000 đồng/kg.

Đối với dòng sầu riêng Thái loại A được thu mua ở mức 80.000 - 85.000 đồng/kg, sầu riêng Thái loại B được thu mua trong khoảng 60.000 - 65.000 đồng/kg và sầu riêng Thái loại C dao động 45.000 - 50.000 đồng/kg. Sầu riêng Thái loại VIP giữ giá ở mức 95.000 - 100.000 đồng/kg.

Các loại sầu riêng cao cấp như Musang King và Black Thorn vẫn duy trì mức giá cao nhất thị trường. Cụ thể, sầu riêng Musang King A hiện giao dịch ở mức 125.000 – 135.000 đồng/kg, trong khi Musang King B dao động 105.000 – 115.000 đồng/kg.

Tại khu vực Đông Nam Bộ, giá sầu riêng cũng ghi nhận mức giá tương tự miền Tây, với Ri6 loại A dao động 50.000 – 55.000 đồng/kg; sầu riêng Thái loại A từ 80.000 – 85.000 đồng/kg và sầu riêng Thái loại VIP ở mức 95.000 – 100.000 đồng/kg. Các mức giá này được cho là thấp hơn so với thời điểm cùng kỳ phân nửa. Hiện tại, các kho yêu cầu sầu riêng nhập vào phải đẹp và đạt chất lượng cao chứ không mua hàng ồ ạt như trước.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - cho biết, Trung Quốc đã siết kiểm tra 100% đối với các lô hàng sầu riêng, khiến giá sầu riêng lao dốc. Không chỉ khắt khe về mặt chất lượng, thời gian kiểm định chất vàng O và cadimi kéo dài 7-8 ngày khiến hàng hoá bị ùn ứ tại các cửa khẩu. Không chỉ Việt Nam, các nước xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc như Thái Lan cũng phải đối mặt với những khó khăn tương tự.

Cần khoanh vùng báo động đỏ

Sầu riêng trái vụ tại khu vực miền Tây đã kết thúc, sầu riêng chính vụ đang đến gần cùng nỗi lo trực chờ về đầu ra sản phẩm. Thực tế, việc nhiễm cadimi hay vàng O cũng chỉ diễn ra ở một vài khu vực. Tránh tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh”, bà Phan Thị Mến cho rằng, cần khoanh vùng đỏ đối với vùng sầu riêng có nguy cơ cao tồn dư cadimi trong đất để bảo vệ những vùng nguyên liệu không bị ảnh hưởng.

“Đối với vùng trồng có nguy cơ cao, đã điều tra nguyên nhân và xác định được tác nhân dẫn đến, Việt Nam cần khoanh vùng báo động đỏ để có giải pháp cải tạo các vấn đề liên quan đến quy trình canh tác như: Đất, nước, phân bón… Thậm chí là ý thức người nông dân để không ảnh hưởng tới ngành hàng nói chung. Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền đối với người dân để nâng cao nhận thức trong canh tác và vấn đề an toàn thực phẩm, sức khỏe người tiêu dùng”, bà Phan Thị Mến thông tin.

Điều đáng nói, các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng còn phải đối mặt với chi phí kiểm định chất lượng nếu muốn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng cho hay, chi phí kiểm tra chất lượng khoảng 100 triệu đồng/container sầu riêng, thậm chí còn cao hơn.

Điều đáng nói, các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng còn phải đối mặt với chi phí kiểm định chất lượng nếu muốn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương xung quanh vấn đề này, bà Phan Thị Mến - Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Khoa học và Công nghệ Sutech (doanh nghiệp tư vấn xuất khẩu nông sản) - thông tin, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã cho phép các phòng thí nghiệm của Thái Lan và Việt Nam kiểm tra các chỉ tiêu cadimi và vàng O trước khi xuất khẩu. Trong khi chi phí kiểm nghiệm tại Thái Lan khoảng 4.900 baht/1 chỉ tiêu, công khai danh sách các phòng thí nghiệm được hoạt động và biểu phí thì ở Việt Nam hiện đang khoảng gấp 10 - 15 lần/1 container, doanh nghiệp khó tiếp cận những phòng thí nghiệm do không được công khai thông tin.

Sầu riêng Việt Nam đang gặp khó tại thị trường Trung Quốc, nhưng theo ông Đặng Phúc Nguyên, vị thế sầu riêng Việt Nam trên thị trường thế giới vẫn không bị ảnh hưởng do mỗi nước trên thế giới đều có quy định riêng về hàng rào kỹ thuật. Dù vậy, việc xuất khẩu sầu riêng gặp gián đoạn sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm nay của ngành rau quả.