Việt Nam có 1 loại quả phơi khô là vị thuốc quý "chữa bách bệnh", hạ đường huyết, bổ gan thận, ổn định huyết áp
Loại quả này được sử dụng trong nhiều bài thuốc giúp cải thiện chức năng gan, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết, huyết áp.
Ngũ vị tử, hay ngũ mai tử, huyền cập là vị thuốc Đông y từ quả chín của cây ngũ vị - loại cây thân leo sống lâu năm. Quả sau khi thu hoạch về sẽ được rửa sạch, phơi hoặc sấy khô để làm dược liệu, bảo quản trong lọ, túi kín, để ở nơi khô ráo, thoáng mát. Ngoài Việt Nam, loại quả này còn được sử dụng cho mục đích y học tại nhiều nước châu Á.
Theo Đông y, ngũ vị tử vị chua, tính ôn, vào kinh phế và thận, có tác dụng an thần, liễm phế, bổ thận, tiêu khát dùng trong các bài thuốc chữa suy nhược thần kinh, ho lâu ngày, mất ngủ, mất nước, quên lẫn suy giảm trí nhớ, tiêu chảy, ra nhiều mồ hôi…
Y học hiện đại chỉ ra nhiều công dụng của ngũ vị tử cũng như chiết xuất từ loại quả này: cải thiện chức năng gan, tăng năng lượng, sức bền và hiệu suất hoạt động, hỗ trợ tiêu hoá, bổ não, giảm viêm, ngừa bệnh Alzheimer… Dưới đây là những lợi ích sức khoẻ cụ thể của loại quả này:
Hạ đường huyết
Nhờ nồng độ cao các hợp chất chống oxy hóa, ngũ vị tử giúp chống lại các gốc tự do và làm giảm phản ứng viêm – nguyên nhân gây ra ung thư, tiểu đường và bệnh tim. Ngũ vị tử cũng có tác dụng cải thiện độ nhạy insulin, cân bằng lượng đường trong máu, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Bài thuốc Đông y hỗ trợ trị tiểu đường bao gồm 6g ngũ vị tử, 6g ngũ gia bì hãm trà hoặc kết hợp sắc nước kết hợp ngũ vị tử với thiên hoa phấn, cát căn, cam thảo… theo sự chỉ định của bác sĩ.
Bảo vệ gan
Nhiều nghiên cứu về ngũ vị tử tập trung vào khả năng hỗ trợ chức năng gan của loại quả này, cho thấy tác dụng trong việc thanh lọc gan, ngăn ngừa tổn thương gan điều trị viêm gan mãn tính và gan nhiễm mỡ không do rượu, có lợi cho cả bệnh nhân sau khi ghép gan.
Bài thuốc Đông y chữa viêm gan mãn tính: ngũ vị tử khô tán mịn thành bột, mỗi lần uống 3-4g với nước ấm, ngày 2-3 lần, dùng liên tục tối đa trong 30 ngày.
Hỗ trợ tiêu hoá, tăng cường miễn dịch
Ngũ vị tử giàu vitamin C và E, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, ngừa các bệnh về đường hô hấp. Loại quả này giúp tăng sản xuất enzyme, thúc đẩy loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, giảm chứng khó tiêu cũng như rối loạn đường tiêu hoá.
Hệ tiêu hoá và hệ miễn dịch có mối liên kết mật thiết, đường ruột khoẻ mạnh sẽ đảm bảo quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, tăng cường miễn dịch trong cơ thể.
Ngừa bệnh tim
Ngũ vị tử được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông y hỗ trợ điều trị nhồi máu cơ tim, suy tim và tai biến mạch máu não. Loại quả này cũng có tác dụng điều chỉnh huyết áp về mức ổn định, ngăn chặn sự phát triển của xơ vữa động mạch, từ đó ngừa nhiều bệnh tim mạch.
Tốt cho hệ thần kinh
Người Trung Quốc, Nga… sử dụng ngũ vị tử để tăng mức năng lượng, thúc đẩy sự minh mẫn về tinh thần cũng như cải thiện khả năng tập trung, trí nhớ. Ngũ vị tử cũng có tác dụng an thần, điều trị chứng mất ngủ, ngủ không ngon giấc.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa việc sử dụng ngũ vị tử và khả năng bảo vệ chống lại các rối loạn thần kinh, tâm thần như trầm cảm, Alzheimer, căng thẳng…
Lưu ý khi sử dụng ngũ vị tử
Những đối tượng sau không nên sử dụng ngũ vị tử: phụ nữ đang mang thai, người bị viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, mới mắc viêm phế quản, bệnh nhân đang sử dụng thuốc Tây y… để tránh làm bệnh trầm trọng hơn hoặc phản ứng tương tác với thuốc. Liều dùng mỗi ngày ngũ vị tử từ 1,5-6g, có thể dùng đến 12g dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
