Vắc xin không bằng sáng chế - nhân tố thay đổi cuộc chơi toàn cầu?

Hai năm kể từ khi đại dịch COVID-19 càn quét, thế giới đã chứng kiến hơn 314 triệu ca nhiễm và hơn 5,5 triệu ca tử vong. Cho đến nay, đã có khoảng 60% dân số thế giới được tiêm ít nhất một liều vắc xin COVID-19. Nhưng vẫn còn một khoảng cách rõ ràng và đáng báo động trong việc tiếp cận bình đẳng đối với các loại vắc xin này.

Nếu có điều gì mà thế giới có thể học được từ đại dịch, thì đó chính là “virus không cần hộ chiếu, chúng có thể có mặt ở bất kỳ nơi đâu, trong bất kỳ biên giới nào”. Tuy nhiên, sự ưu việt về vắc xin ở các nước giàu có vẫn tạo ra những khoảng cách bất bình đẳng.

Trong khi có khoảng 72% liều vắc xin đã được sử dụng ở các nước có thu nhập cao và trên trung bình - thì con số này ở các nước thu nhập thấp chỉ là 1%. Và trong khi rất nhiều quốc gia bắt đầu tiêm các mũi tăng cường, thậm chí mũi tiêm thứ 4 thì ở nhiều nơi khác trên thế giới, họ còn đang mòn mỏi chờ liều thứ nhất.

Nhưng một loại vắc xin mới có tên là CORBEVAX, không bằng sáng chế và giá rẻ, đang được kỳ vọng sẽ là nhân tố giúp thu hẹp khoảng cách vắc xin này.

vắc xin CORBEVAX hoạt động như thế nào?

Cơ chế chung của tất cả các loại vắc xin phòng COVID-19 là vắc xin sẽ “dạy” cho hệ thống miễn dịch cách nhận biết virus và chuẩn bị cho cơ thể trước nguy cơ bị tấn công. vắc xin CORBEVAX là vắc xin tiểu đơn vị protein. Nó sử dụng một đoạn protein đột biến vô hại từ virus SARS-CoV-2 gây ra COVID-19 để kích thích hệ thống miễn dịch và chuẩn bị cho cơ thể cách phản ứng trong các “cuộc chạm trán” với virus trong tương lai.

Khác với ba loại vắc xin đã được phê duyệt tại Mỹ - bao gồm hai loại vắc xin mRNA của Pfizer và Moderna và vắc xin vector virus của Johnson & Johnson, trong đó "dạy" các tế bào cách tạo protein gai giúp kích hoạt phản ứng miễn dịch bên trong cơ thể của chúng ta, CORBEVAX cung cấp trực tiếp protein gai cho cơ thể. Giống như những vắc xin COVID-19 mRNA đã được phê duyệt khác, CORBEVAX cũng yêu cầu hai liều cơ bản.

CORBEVAX được phát triển như thế nào?

CORBEVAX được phát triển bởi hai Giám đốc Trung tâm Phát triển vắc xin của Bệnh viện Nhi Texas tại Đại học Y khoa Baylor, gồm Tiến sĩ Maria Elena Bottazzi và Peter Hotez. Trong đợt bùng phát dịch SARS năm 2003, hai nhà nghiên cứu này đã tạo ra một loại vắc xin tương tự bằng cách chèn thông tin di truyền của một phần protein gai của virus SARS vào nấm men để tạo ra một lượng lớn protein. Sau khi cô lập protein gai của virus từ nấm men và thêm chất bổ trợ, giúp kích hoạt phản ứng miễn dịch, vắc xin đã có thể được sử dụng một cách hiệu quả.

Nhưng vào thời điểm đó, đại dịch SARS đầu tiên diễn ra trong thời gian ngắn và không cần đến vắc xin của Bottazzi và Hotez. Khi COVID-19 xuất hiện, hai nhà khoa học đã loại bỏ vắc xin cũ của mình và cập nhật protein gai để phù hợp với SARS-CoV-2, tạo ra vắc xin CORBEVAX.

Một thử nghiệm lâm sàng trên diện rộng đã được tiến hành tại Mỹ và kết quả cho thấy vắc xin CORBEVAX an toàn, dung nạp tốt và hiệu quả hơn 90% trong việc ngăn ngừa các ca bệnh có triệu chứng. vắc xin đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp ở Ấn Độ và các nước đang phát triển khác dự kiến ​​sẽ có động thái tương tự.

vắc xin cho toàn nhân loại

Vắc xin tiểu đơn vị protein có lợi thế hơn vắc xin mRNA là chúng có thể được sản xuất dễ dàng bằng cách sử dụng công nghệ DNA tái tổ hợp đã được thiết lập tốt, tương đối rẻ và dễ dàng sản xuất trên diện rộng. Một công nghệ tái tổ hợp protein tương tự tồn tại từ cách đây 40 năm đã được sử dụng cho vắc xin phòng COVID-19 Novavax, hiện có sẵn để sử dụng ở 170 quốc gia, và vắc xin viêm gan B tái tổ hợp

Loại vắc xin này có thể được sản xuất ở quy mô lớn hơn nhiều vì đã có sẵn các cơ sở sản xuất thích hợp. Ngoài ra, chìa khóa để CORBEVAX trở thành vắc xin toàn cầu là điều kiện lưu trữ của nó vô cùng đơn giản, có thể được lưu trữ ở nhiệt độ tủ lạnh thông thường, do đó, có thể sản xuất hàng triệu liều nhanh chóng và phân phối chúng tương đối dễ dàng. Trong khi đó, sản xuất vắc xin mRNA đắt hơn và phức tạp hơn vì chúng dựa trên công nghệ mới hơn, dựa vào công nhân có tay nghề cao và thường yêu cầu nhiệt độ cực thấp để bảo quản và vận chuyển.

Một điểm khác biệt lớn nữa là vắc xin CORBEVAX được phát triển với mục tiêu thúc đẩy khả năng tiếp cận vắc xin toàn cầu. Và chìa khóa cho mục tiêu này chính là việc các nhà nghiên cứu không quan tâm đến quyền sở hữu trí tuệ hoặc lợi ích tài chính. vắc xin được sản xuất với chi phí không đáng kể: chỉ 7 triệu USD cần thiết cho quá trình phát triển và số tiền này đã được cung cấp bởi các nhà hảo tâm.

COBREVAX hiện đã được cấp bằng sáng chế miễn phí cho Biological E. Limited (BioE). Nhà sản xuất vắc xin lớn nhất của Ấn Độ có kế hoạch sản xuất ít nhất 100 triệu liều mỗi tháng bắt đầu từ tháng 2.2022. Thỏa thuận không có bằng sáng chế này đồng nghĩa với việc các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình khác có thể sản xuất và phân phối loại vắc xin rẻ, ổn định và tương đối dễ mở rộng này tại chính quốc gia của họ.

Tất cả những yếu tố trên cho thấy, CORBEVAX là một trong những loại vắc xin rẻ nhất hiện có. Mặc dù còn cần thời gian để kiểm chứng mức độ hiệu quả của nó đối với biến thể Omicron nhưng rõ ràng với những ưu thế vượt trội về chi phí, lưu trữ và đặc biệt là không chịu ràng buộc về bản quyền, CORBEVAX có thể sẽ trở thành chìa khóa để giải quyết tình trạng bất bình đẳng về vắc xin khi thế giới đang thúc đẩy chiến dịch bao phủ vắc xin toàn cầu.