Thí điểm cơ chế đặc thù để Hải Phòng sau hợp nhất tiếp tục là cực tăng trưởng của vùng

Đảm bảo sự phát triển đồng bộ sau hợp nhất

Sáng 13/6, Quốc hội thảo luận ở Hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng.

Qua thảo luận, các đại biểu nhất trí ban hành Nghị quyết để tiếp tục cụ thể hóa chủ trương của Đảng về phát triển TP. Hải Phòng, tạo cơ chế đột phá đủ mạnh về tài chính, ngân sách, đất đai, các cơ chế, chính sách để khơi thông các nguồn lực đảm bảo cho Thành phố phát triển đạt được mục tiêu theo các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị.

Trước băn khoăn của đại biểu về phạm vi áp dụng Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương để Chính phủ trình Quốc hội, cho phép các địa phương sau hợp nhất được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép các địa phương thực hiện trước khi sáp nhập.

Trong quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết, Bộ Tài chính đã phối hợp với TP. Hải Phòng, tỉnh Hải Dương để rà soát hiện trạng, đánh giá tiềm năng phát triển, động lực tăng trưởng, nhằm định hướng chính sách phù hợp với đặc điểm của 2 địa phương.

Do đó, các nội dung chính sách trong Dự thảo Nghị quyết đã được thiết kế một cách linh hoạt, bảo đảm phát huy lợi thế, tiềm năng, thế mạnh, không chỉ đáp ứng yêu cầu phát triển của TP. Hải Phòng hiện hữu mà còn đảm bảo sự phát triển đồng bộ của cả tỉnh Hải Dương sau hợp nhất. Từ đó, tạo nền tảng vững chắc để TP. Hải Phòng sau hợp nhất tiếp tục trở thành một cực tăng trưởng của vùng Đồng bằng sông Hồng.

Về chính sách thu hồi đất đối với dịch vụ logistics, trung tâm logistics và đất xen kẹt trong khu dân cư, Bộ trưởng cho hay, theo quy định tại khoản 32 Điều 79 Luật Đất đai: “Trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án, công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng như trung tâm logistics, dịch vụ logistics... phải trình Quốc hội xem xét quyết định”. Theo Bộ trưởng, việc phải trình Quốc hội xem xét, quyết định do trong Điều 79 của Luật Đất đai chưa có quy định cụ thể, do đó phải trình Quốc hội đưa vào Nghị quyết.

Bộ trưởng cũng dẫn chứng quy định tại điểm a khoản 2 Điều 10 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định: “Quốc hội ban hành nghị quyết để thực hiện thí điểm một số chính sách mới khác so với quy định của luật hiện hành”. Căn cứ các quy định nêu trên, việc đề xuất Quốc hội bổ sung trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án trung tâm logistics, dịch vụ logistics, đất xen kẹt trong khu dân cư là phù hợp với Hiến pháp và thẩm quyền quy định tại Luật Đất đai, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Việc áp dụng thí điểm các chính sách này sẽ tạo điều kiện cho Hải Phòng chủ động tận dụng nguồn lực về đất đai, nâng cao sức cạnh tranh để thu hút đầu tư, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cao của vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước nói chung trong giai đoạn 2026-2030. 

Quản lý chặt chẽ, hiệu quả ngân sách

Thảo luận tại Hội trường, có ý kiến đại biểu đề nghị quy định rõ mô hình quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ quan chịu trách nhiệm quản lý vận hành quỹ và cơ chế giám sát. Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin, Quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập hoặc Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Ủy ban nhân dân TP. Hải Phòng sẽ xây dựng Đề án thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm trình Hội đồng nhân dân Thành phố phê duyệt. Trong đó xác định rõ hình thức tổ chức hoạt động của quỹ, thời gian hoạt động, mức hỗ trợ vốn điều lệ từ ngân sách, phương thức đầu tư, đối tượng hợp tác nhận vốn đầu tư, cơ chế đánh giá, kiểm soát rủi ro và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc quản lý, vận hành quỹ.

Quỹ sẽ có một bộ máy điều hành độc lập, chuyên nghiệp, hoạt động theo nguyên tắc thị trường, minh bạch, công khai, có kiểm toán định kỳ và báo cáo giám sát tài chính theo quy định của pháp luật.

Về trách nhiệm giám sát, Bộ trưởng cho biết, Sở Tài chính chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện giám sát và đảm bảo hiệu quả của quỹ. Hội đồng Quản lý quỹ có trách nhiệm kiểm tra, đánh giá và công khai kết quả hoạt động định kỳ. Việc thành lập quỹ nhằm hỗ trợ cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo có tiềm năng nhưng khó tiếp cận vốn thương mại, thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tri thức, đồng thời bảo đảm quản lý chặt chẽ và hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước.

Chính vì đây là Quỹ đầu tư mạo hiểm, nên cơ quan soạn thảo trình Quốc hội cho phép quy định miễn trừ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động quản lý vốn từ Quỹ đầu tư mạo hiểm, nhằm tạo hành lang pháp lý để khuyến khích cán bộ mạnh dạn đổi mới. Đồng thời, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung, phù hợp với chủ trương của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội về cho phép miễn trừ trách nhiệm đối với cán bộ đã làm hết trách nhiệm nhưng có những vấn đề vượt khỏi khả năng sẽ được miễn trừ trách nhiệm.

Tại Phiên thảo luận, nhiều đại biểu đề nghị chính sách ưu đãi cho khu thương mại tự do TP. Hải Phòng tương đồng với khu thương mại tự do của TP. Đà Nẵng. Nhất trí với các đại biểu, Bộ trưởng cho rằng, cơ chế, chính sách đặc thù đối với khu thương mại tự do của 2 thành phố thì phải có sự tương đồng.

Theo đó, nếu các quy định phù hợp, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Tài chính trình Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội đưa vào Nghị quyết chung của Quốc hội về việc cho phép chính sách áp dụng cho khu thương mại tự do của TP. Hải Phòng được áp dụng cho Đà Nẵng.

Trường hợp thứ hai sẽ trình Quốc hội ủy quyền để Thường vụ Quốc hội chủ động xem xét, để ban hành nghị quyết cho phép khu thương mại tự do của Đà Nẵng được hưởng chính sách tương đồng như khu thương mại tự do của TP. Hải Phòng. Trường hợp khác là Chính phủ phải thực hiện các bước quy trình như bình thường để trình Quốc hội; tuy nhiên, cách này sẽ mất nhiều thời gian hơn. Do đó, Bộ trưởng cho biết sẽ phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Tài chính báo cáo Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét vấn đề này.