Lan tỏa tri thức định lượng, hướng tới tài chính minh bạch và bền vững

Các seminar được tổ chức hàng tuần trong thời gian từ ngày 26/10 đến 14/12, thu hút gần 70 giảng viên, nghiên cứu viên đến từ các trường: Học viện Tài chính, Đại học Ngoại thương, Đại học Thương mại, Học viện Ngân hàng và Học viện Bưu chính Viễn thông. Đặc biệt, chương trình có sự tham gia tích cực của giảng viên cùng sinh viên chuyên ngành Toán Kinh tế và Toán Tài chính.

Các chuyên đề tập trung vào việc xây dựng nền tảng mô hình hóa và định lượng trong phân tích kinh tế - tài chính. Nội dung bao gồm: dự báo khả năng gian lận dựa trên báo cáo tài chính, đánh giá rủi ro vỡ nợ của doanh nghiệp, hiệu quả đầu tư, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong trích xuất và tổ chức dữ liệu kinh tế - tài chính, phục vụ quá trình ra quyết định.

Theo TS. Nguyễn Thị Thúy Quỳnh - Trưởng khoa Cơ bản (Học viện Tài chính), chuỗi seminar là cơ hội quý báu để giảng viên, sinh viên củng cố kiến thức nền tảng Toán học; đồng thời phát triển năng lực chuyên môn trong bối cảnh chuyển đổi số và đổi mới giáo dục đại học theo hướng tích hợp khoa học dữ liệu vào giảng dạy và nghiên cứu tài chính.

Ba mục tiêu trọng tâm của chuỗi seminar được xác định rõ ràng gồm: nâng cao năng lực chuyên môn và nghiên cứu cho đội ngũ giảng viên, thúc đẩy hợp tác học thuật giữa Học viện Tài chính với Viện Toán học, tạo diễn đàn học thuật kết nối nhà trường - nhà khoa học - nhà quản lý trong việc ứng dụng mô hình toán và kinh tế lượng.

Việc triển khai chuỗi seminar này nằm trong chiến lược dài hạn tiên phong của Học viện Tài chính nhằm chuẩn bị đội ngũ giảng dạy cho hai chương trình đào tạo mới là ngành Toán Kinh tế và chương trình Toán Tài chính, kết hợp giữa nền tảng Toán ứng dụng, tư duy phân tích dữ liệu cùng kỹ năng hoạch định tài chính hiện đại.

Các học phần chuyên sâu như Lý thuyết xác suất và thống kê ứng dụng nâng cao, Phân tích dữ liệu lớn trong tài chính - kinh doanh, Mô hình Toán trong quản trị rủi ro hay Quá trình ngẫu nhiên sẽ được triển khai, giúp người học hình thành tư duy định lượng và khả năng mô hình hóa trong các vấn đề kinh tế - tài chính thực tế.

Học viện Tài chính đã có mối quan hệ hợp tác lâu dài với Viện Toán trong các chương trình cao học, nghiên cứu sinh, tổ chức Olympic Kinh tế lượng toàn quốc và các hoạt động phổ biến tri thức. Chuỗi seminar lần này là sự tiếp nối hợp tác bền vững giữa hai đơn vị trong nghiên cứu và đào tạo.

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học theo hướng gắn kết giữa khoa học cơ bản, khoa học dữ liệu và thực tiễn kinh tế, chuỗi seminar mang ý nghĩa thiết thực. Đây vừa là diễn đàn trao đổi học thuật, vừa là cầu nối giúp Học viện Tài chính định hình đội ngũ chuyên gia trẻ có năng lực phân tích, dự báo và hoạch định chính sách tài chính dựa trên cơ sở khoa học.

Thông điệp cốt lõi của chuỗi seminar được lan tỏa mạnh mẽ: “AI không thể thay thế Toán học - AI chỉ mạnh mẽ khi được dẫn dắt bởi nền tảng khoa học vững chắc”. Theo các chuyên gia, trí tuệ nhân tạo chỉ phát huy giá trị khi được phát triển trên cơ sở toán học, thống kê và kinh tế lượng - những công cụ tạo nên tư duy logic, khoa học và định lượng trong phân tích tài chính.

Trong kỷ nguyên dữ liệu lớn, các mô hình Logistic, Matching, chuỗi thời gian hay học máy (machine learning) không đơn thuần là công cụ xử lý thông tin, mà còn đóng vai trò như “ngôn ngữ của dữ liệu”, giúp các nhà nghiên cứu lượng hóa hiện tượng kinh tế, dự báo xu hướng và ra quyết định tài chính chính xác, kịp thời, dựa trên bằng chứng khoa học đáng tin cậy.

Độ tin cậy khoa học được xem là cơ sở cho hoạch định chính sách tài chính. Các mô hình Toán - Kinh tế lượng cho phép dự báo hiệu quả đầu tư công, cảnh báo rủi ro ngân sách, phát hiện gian lận báo cáo tài chính và đánh giá tác động của chính sách kinh tế. Từ đó, chính sách được xây dựng dựa trên dữ liệu thực chứng, phù hợp với định hướng quản lý tài chính công hiện đại.

Bên cạnh giá trị học thuật, chuỗi seminar hướng tới ứng dụng thực tế. Các mô hình Logistic, kỹ thuật Matching hay phương pháp học máy đang được áp dụng trong dự báo rủi ro gian lận, đánh giá hiệu quả đầu tư và tự động hóa quy trình tài chính - kế toán. Toán học vì vậy đang bước ra khỏi sách vở, trở thành công cụ phục vụ phát triển bền vững.

Thông qua hoạt động này, Học viện Tài chính khẳng định vai trò tiên phong trong việc kết nối giữa nhà trường - nhà khoa học - nhà quản lý, góp phần xây dựng hệ thống tài chính quốc gia hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế chuyển đổi số cùng mục tiêu nâng cao năng lực hoạch định, phân tích trong lĩnh vực tài chính - kinh tế.