ADB hạ tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2023 xuống 5,8%, vẫn cao nhất trong khu vực

Sáng 27/9, ADB tổ chức họp báo cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam và công bố Báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) tháng 9/2023. 

Theo đó, ADB nhận định kinh tế Việt Nam tăng trưởng chậm hơn kỳ vọng trong nửa đầu năm 2023 do nhu cầu bên ngoài giảm. Tăng trưởng kinh tế chậm lại, đạt 3,7% trong nửa đầu năm 2023 so với mức 6,5% cùng kỳ năm 2022. 

Cầu bên ngoài yếu, cùng với sự phục hồi chậm của Trung Quốc, ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của các ngành sản xuất định hướng xuất khẩu. Chỉ số sản xuất công nghiệp giảm 0,4% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8 khiến số doanh nghiệp phải đóng cửa ngày càng nhiều.

Về phía cầu, sự phục hồi của du lịch nội địa giúp tiêu dùng tăng 2,7% trong nửa đầu năm 2023. Tuy nhiên, đầu tư vẫn giảm trong nửa đầu năm 2023 do tổng tích lũy tài sản cố định giảm còn 1,2% so với mức 3,8% một năm trước đó.

Giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt 10 tỷ USD trong nửa đầu năm 2023, bằng mức của năm trước. Tuy nhiên, cam kết vốn FDI trong nửa đầu năm 2023 ước tính đạt 13,4 tỷ USD, giảm 4,3% so với cùng kỳ năm trước do những căng thẳng địa chính trị và điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt.

Trong 8 tháng, áp lực lạm phát giảm nhẹ nhờ giá dầu giảm và tỷ giá hối đoái ổn định. Mặc dù lạm phát chung đạt mức trung bình 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái, lạm phát cơ bản (loại bỏ tác động của các yếu tố tạm thời) vẫn ở mức cao 4,6%.

Thâm hụt tài khóa tiếp diễn trong các tháng nửa đầu năm 2023, làm giảm thặng dư ngân sách nhà nước. Thu từ hoạt động thương mại giảm và thiếu hụt các khoản thu nội địa làm giảm mức tăng tổng thu ngân sách trong 8 tháng đầu năm 2023 xuống còn 8,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó tổng chi tăng 13% trong cùng kỳ.

Phát biểu tại họp báo, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam Shantanu Chakraborty đánh giá, năm 2023 có nhiều thách thức đối với kinh tế Việt Nam. Cầu bên ngoài yếu, cùng với sự phục hồi chậm của kinh tế Trung Quốc ảnh hưởng tới định hướng xuất khẩu của Việt Nam và thu hẹp hoạt động sản xuất công nghiệp. Bên cạnh đó, đồng USD mạnh hơn cũng trở thành thách thức đối với đồng VND.

"Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn vững vàng và dự kiến sẽ phục hồi nhanh trong tương lai gần nhờ tiêu dùng trong nước mạnh mẽ, được hỗ trợ bởi lạm phát ở mức vừa phải, tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công và cải thiện các hoạt động thương mại”, ông Chakraborty nhận định.

Trước những thách thức từ quốc tế và khu vực, ADB đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng Việt Nam phù hợp với điều kiện chung. 

Cụ thể, ADB dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023 là 5,8% (giảm từ mức 6,5% trong dự báo hồi tháng 4/2023), sau đó tăng lên 6% vào năm 2024 (giảm từ mức 6,8% trong báo cáo trước đó).

ADB cho rằng mức tăng trưởng GDP năm 2023 của Việt Nam vẫn đứng đầu so với các nước trong khu vực Đông Nam Á. Sang đến năm 2024, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Philippines (6,2%).

Lạm phát được kỳ vọng giảm nhẹ so với dự báo trong tháng 4, do giá cả hàng hóa trong nước ổn định giúp chỉ số giá tiêu dùng tăng lên mức 3,8% trong năm 2023 và 4,0% trong năm 2024. 

Áp lực lạm phát trong thời gian trước mắt có thể đến từ sự đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu do cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đang tiếp diễn. Tuy nhiên, áp lực này có thể được hạn chế nhờ giá khí đốt và xăng dầu giảm trong nửa cuối năm, cùng với giá lương thực trong nước ổn định.

Các lĩnh vực khác được dự báo sẽ có phục hồi tốt, bao gồm dịch vụ, nông nghiệp sẽ được hưởng lợi. Tiêu dùng nội địa cũng sẽ được hỗ trợ bởi lạm phát ở mức độ vừa phải và tiếp tục tăng trưởng trong các tháng còn lại của năm.

Đặc biệt, ADB nhận định, đầu tư công sẽ là động lực chính cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong năm 2023. Tổng chi ngân sách tăng 13% trong 8 tháng đầu năm, trong đó chi đầu tư phát triển tăng 40,3%. Tuy nhiên, giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm so với kế hoạch năm. Thặng dư ngân sách giảm còn khoảng 1,5% GDP trong nửa đầu năm 2023, so với khoảng 5,1% cùng kỳ năm 2022.

Mặc dù vậy, nền kinh tế Việt Nam được cho là vẫn đối mặt với nhiều rủi ro, tới từ các yếu tố trong và ngoài nước. Trong nước, ADB đề cập tới các vấn đề có tính hệ thống trong giải ngân vốn đầu tư công và những yếu kém mang tính cơ cấu của nền kinh tế là nguy cơ chính dẫn tới suy giảm tăng trưởng.

Các yếu tố bên ngoài bao gồm việc kinh tế toàn cầu tăng chậm, Trung Quốc phục hồi kém có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu, hoạt động sản xuất và việc làm của Việt Nam. Lãi suất duy trì ở mức cao tại Mỹ và châu Âu cùng với đồng USD cũng có thể gây thêm khó khăn cho việc phục hồi nhu cầu bên ngoài.