Hồi sinh vùng Đá Trắng

Từng được xem là vùng đất khô cằn, bạc màu, thiếu nước nghiêm trọng, khu vực Đá Trắng, thôn Tân Sơn, xã Lương Sơn (Lâm Đồng) nay đã khoác lên mình diện mạo hoàn toàn khác. Nhờ dòng nước thủy lợi, cả một không gian rộng lớn từng hoang hóa nay phủ kín màu xanh của cây trái, mở ra sinh kế bền vững, làm thay đổi căn bản đời sống kinh tế - xã hội của người dân nơi đây.

Từ “đất chết” khô cằn đến vùng cây ăn trái xum xuê

Những người gắn bó lâu năm với thôn Tân Sơn vẫn chưa quên hình ảnh một vùng đất trắng xóa đá sỏi, vàng cháy cỏ dại mỗi khi bước vào mùa khô, người ta gọi đây là thôn Đá Trắng (cũ). Trước năm 2009, thiếu nước tưới là “bài toán” nan giải khiến sản xuất nông nghiệp ở đây gần như bế tắc. Đất đai chỉ có thể canh tác cầm chừng một vụ vào mùa mưa với các loại cây ngắn ngày như mè, đậu, bắp. Hiệu quả kinh tế thấp, đời sống người dân gặp muôn vàn khó khăn.

Ông Huỳnh Văn Long, một trong những nông dân bám trụ lâu năm ở vùng Đá Trắng nhớ lại: “Đất ở đây rất nhiều đá, người dân chỉ trông chờ vào nước trời. Mùa khô không trồng trọt được gì. Cả vùng rộng lớn nhìn đâu cũng chỉ thấy đá với cỏ cháy”.

Không có nước, đất đai bạc màu, khu vực Đá Trắng khi ấy được nhiều người gọi là vùng “đất chết”, nơi cây cối khó có thể sinh trưởng, càng không nói đến việc làm giàu từ nông nghiệp.

Bước ngoặt lớn vào năm 2009, khi dòng nước thủy lợi từ kênh Châu Tá 812 được đưa về phục vụ sản xuất. Từ đây, vùng đất khát nước suốt nhiều năm bắt đầu “hồi sinh”.

Nhìn từ trên cao, cả thôn Tân Sơn hôm nay và vùng Đá Trắng hiện ra như một thảm xanh bạt ngàn, trải dài dọc theo tuyến kênh thủy lợi có nước chảy quanh năm. Sự đổi thay không chỉ thể hiện ở cảnh quan, mà còn ở tư duy sản xuất của người dân.

Theo ông Huỳnh Văn Long, có nước, người dân mạnh dạn chuyển đổi cây trồng. Ban đầu học hỏi từ những hộ dân đến từ các tỉnh miền Tây, sau đó từng bước áp dụng vào điều kiện thổ nhưỡng địa phương để phát triển các loại cây ăn trái phù hợp. “Có nước là có tất cả. Người dân học cách làm mới, trồng cây lâu năm, thu nhập ổn định hơn rất nhiều so với trước”, ông Long chia sẻ.

Không chỉ người dân địa phương, nhiều hộ từ các tỉnh khác cũng tìm đến Tân Sơn lập nghiệp. Từ vùng đất từng bị bỏ hoang, nơi đây dần hình thành vùng chuyên canh cây ăn trái quy mô lớn.

Ông Huỳnh Văn Thao, một hộ trồng xoài lâu năm ở Tân Sơn, cho biết: “Có nước thì làm ruộng cũng được, trồng cây ăn trái cũng thuận lợi. Nhờ cây xoài mà kinh tế gia đình tôi khấm khá lên rõ rệt”.

Theo thống kê, chỉ tính riêng khu vực lân cận thôn Tân Sơn hiện có gần 1.500ha cây ăn trái các loại như xoài, bưởi, mít… và hơn 2.000 ha lúa có thể chủ động nước tưới. Việc có đủ nguồn nước giúp người dân tăng vụ, nâng cao năng suất và giá trị sản xuất.

Người dân trồng xoài cho biết, trung bình mỗi ha xoài có thể cho thu hoạch hai vụ trái mỗi năm. Nếu thị trường thuận lợi, thu nhập có thể đạt trên 100 triệu đồng/ha. Con số này cao gấp nhiều lần so với việc trồng hoa màu trước đây.

Ông Phạm Xuân Kiệu, nông dân tại thôn Tân Sơn, phấn khởi nói: “Thu nhập của bà con giờ gấp chục lần ngày xưa. Từ chỗ đất trống trơn, giờ nhìn đâu cũng thấy màu xanh”.

Không chỉ tăng thu nhập, sản xuất nông nghiệp tại Tân Sơn còn từng bước tiếp cận khoa học công nghệ. Nhiều hộ đã ứng dụng cơ giới hóa, sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc, tưới nước, góp phần giảm công lao động và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Sự chuyển mình mạnh mẽ

Thôn Tân Sơn hiện có 465 hộ với gần 2.000 nhân khẩu, là nơi sinh sống đan xen của nhiều dân tộc như Kinh, Hoa, Mường, Nùng, Tày, Ngái… Nhờ sản xuất ổn định, đời sống người dân ngày càng được cải thiện, số hộ nghèo giảm mạnh, toàn thôn hiện chỉ còn 4 hộ nghèo.

Cùng với phát triển sản xuất, hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ. Hệ thống giao thông bê tông hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển, tiêu thụ nông sản. Nước sạch đưa về từng hộ dân, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ông Chu Văn Đồng, Trưởng thôn Tân Sơn, cho biết: “So với trước đây, bộ mặt nông thôn thay đổi rõ rệt. Đường sá khang trang, nhà cửa kiên cố hơn, người dân yên tâm làm ăn, gắn bó với quê hương”.

Theo ông Lê Đặng Pháp, Phó Chủ tịch UBND xã Lương Sơn, việc hoàn thiện các dự án hạ tầng như giao thông nông thôn, điện, công trình thủy lợi đã tạo nền tảng quan trọng giúp người dân Tân Sơn an tâm sản xuất, phát triển kinh tế.

Ông Pháp cho biết, đặc thù của thôn Tân Sơn là đất đá nhiều, lượng mưa ít, từng là thách thức lớn cho sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, chính điều đó lại trở thành lợi thế để người dân định hướng phát triển các loại cây trồng phù hợp, có giá trị kinh tế cao.

“Hiện thôn Tân Sơn là vùng chuyên canh cây ăn trái lớn của xã Lương Sơn. Việc phát triển các loại cây như xoài, mít, bưởi mang lại thu nhập khá cho người dân. Trong thời gian tới, để phát triển bền vững, xã vận động bà con cải tiến quy trình canh tác, hướng tới mô hình VietGAP, đồng thời đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp để ổn định đầu ra, tránh tình trạng được mùa, mất giá”, ông Lê Đặng Pháp chia sẻ.