Xe điện tại Mỹ rơi vào vòng luẩn quẩn: Ế hàng vì quá đắt, không dễ tìm được một chiếc giá hơn 700 triệu đồng

Trong quý 3/2023, xe chạy pin chỉ chiếm 8% tổng doanh số. Người Mỹ mua chưa đến 1 triệu chiếc EV trong khi các tài xế Trung Quốc mua số lượng gấp gần 4 lần. Từ tháng 7 đến tháng 9, General Motors chỉ bán được 20.000 chiếc xe điện tại quê nhà, so với hơn 600.000 chiếc ô tô truyền thống chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.

Theo The Economist, 92 ngày là quãng thời gian xe điện nằm tồn kho trên khắp các đại lý, trong khi xe xăng chỉ mất hơn 50 ngày. Bên ngoài California, Florida và Texas - những khu vực đóng góp hơn một nửa số lượng đăng ký xe điện ở Mỹ, EV vẫn là một thứ gì đó khá mới mẻ.

Nhu cầu sử dụng xe điện tại Mỹ rõ ràng yếu hơn so với những gì các nhà sản xuất dự đoán. Ford và General Motors cắt giảm đầu tư, trong khi Giám đốc điều hành Tesla trong lần báo cáo thu nhập tháng 10 cho biết công ty sẽ đi chậm lại. Động thái tương tự cũng được ghi nhận trên khắp Đại Tây Dương khi Volkswagen quyết định tạm dừng kế hoạch xây dựng nhà máy pin thứ tư.

Hiện các nhà sản xuất ô tô Mỹ đang phải đánh giá một lần nữa kế hoạch đầy tham vọng của mình. Vào tháng 10, Ford tuyên bố trì hoãn khoản đầu tư 12 tỷ USD vào xe điện, trong khi GM đẩy lùi 1 năm kế hoạch trị giá 4 tỷ USD nhằm chuyển đổi nhà máy. Gã khổng lồ Detroit cũng từ bỏ các mục tiêu điện, trong đó có tham vọng sản xuất 100.000 EV trong nửa cuối năm nay.

Cùng lúc đó, các nhà sản xuất pin cũng ngày càng trở nên thận trọng. Vào tháng 9, SK Battery sa thải hơn 100 nhân viên, đồng thời giảm sản lượng tại một nhà máy ở Georgia. Vào tháng 11, LG Energy, một công ty Hàn Quốc, cũng sa thải 170 công nhân tại nhà máy ở Michigan.

Tất cả cho thấy những trở ngại của ô tô điện Mỹ, trong đó nan giải nhất là giá cả. Một chiếc xe điện trung bình ở đây được bán với giá 52.000 USD, theo tính toán của Cox Automotive, tức cao hơn một chút so với mức 48.000 USD mà người Mỹ thường chi cho một chiếc xe chạy xăng. Tuy nhiên, nếu tính thêm nhiều chi phí vận hành phát sinh khác, con số sẽ không chỉ dừng ở 52.000 USD.

“Mong muốn sở hữu một chiếc Tesla của mọi người rất cao. Yếu tố hạn chế duy nhất là khả năng chi trả của họ”, Elon Musk nói.

Trong cuộc gọi báo cáo thu nhập mới nhất của Ford, các giám đốc điều hành phàn nàn rằng người Mỹ không chịu chi trả phí bảo hiểm cho xe điện. Khoản tín dụng thuế mới lên tới 7.500 USD sẽ bù đắp được phần nào, song ‘chất bôi trơn’ này chỉ áp dụng với những mẫu xe có pin và linh kiện được sản xuất, lắp ráp tại Bắc Mỹ.

Ngoài ra, nhiều người do dự mua xe điện vì e ngại chất lượng không đảm bảo. Rất nhiều trường hợp xe điện lỗi pin, cháy nổ đã được ghi nhận. 7/10 mẫu xe cũng thường xuyên gặp phải một số vấn đề cơ bản xoay quanh tay nắm cửa.

Tại Mỹ, rất khó để tìm ra một chiếc xe điện có giá dưới 30.000 USD. Các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã theo chân Tesla, nhà tiên phong về xe điện , trong việc tập trung vào các mẫu xe cao cấp có tỷ suất lợi nhuận cao thay vì dòng xe điện đại chúng. Xe điện Trung Quốc giá rẻ đã biến đại lục trở thành thị trường xe điện lớn nhất thế giới, song lại bị hạn chế ở Mỹ bởi mức thuế cao, lại nhiều rào cản.

Tất cả khiến ngành công nghiệp ô tô Mỹ rơi vào vòng luẩn quẩn. Việc người tiêu dùng không muốn vung tiền vào những chiếc xe điện đắt tiền đang buộc các nhà sản xuất ô tô tung ra các đợt giảm giá mạnh để thay đổi lượng hàng tồn kho. Bản thân Tesla cũng đã phải giảm giá nhiều lần.

Từng phút trôi qua cùng với việc thiếu vắng các dòng xe giá rẻ khiến hãng xe điện lớn nhất nước Mỹ gặp khó khăn trong môi trường cạnh tranh quá khắc nghiệt. Tesla, từng đạt mức vốn hóa hơn 1.000 tỷ USD, giờ đây dường như đã bỏ lại phía sau những kỳ vọng mạnh mẽ và trở thành “quả bom nổ chậm” có thể rung chuyển toàn ngành.

Hạ giá đồng nghĩa với việc các hãng xe khó có thể bù đắp được chi phí sản xuất khổng lồ. Thua lỗ liên tục cũng sẽ giảm mong muốn rót tiền của các nhà đầu tư tiềm năng.

Các hãng xe Mỹ chỉ đơn giản trì hoãn thay vì từ bỏ hoàn toàn giấc mơ xe điện. Trong một hoặc hai năm tới, nhiều công ty dự kiến sẽ trình làng các phiên bản điện khí hóa chuyên dụng. Các khoản tín dụng thuế xe điện bắt đầu từ tháng 1 cũng sẽ được chấp nhận tại các điểm bán hàng, từ đó giúp người mua cảm thấy bớt nặng nề hơn.

Theo một cuộc thăm dò của Viện Chính sách Năng lượng tại Đại học Chicago và Trung tâm Nghiên cứu cộng đồng của Associated Press-NORC, 47% người Mỹ cho biết họ sẽ không mua xe điện làm phương tiện tiếp theo. Chỉ 19% số người được hỏi nói rằng 'rất có khả năng' họ sẽ mua xe điện.

“Mặc dù có rất nhiều người quan tâm đến việc mua một chiếc xe điện nhưng chi phí trả trước và lo ngại xoay quanh cơ sở hạ tầng sạc điện chính là rào cản đối với nhiều người”, Jennifer Benz, Phó Giám đốc Trung tâm AP-NORC, cho biết.

Một cuộc khảo sát được công bố trong tháng này bởi S&P Global Mobility cho thấy rằng chi phí là nguyên nhân hàng đầu khiến người tiêu dùng không sẵn sàng mua xe điện. Người giàu có đam mê công nghệ được cho là nhân tố giúp thúc đẩy làn sóng quan tâm đến xe điện, song giờ đây lại đang tìm kiếm một mức giá thấp hơn, hấp dẫn hơn.