Tăng phân cấp, tinh gọn thủ tục, nâng cao hiệu quả khai thác tài sản kết cấu hạ tầng

Phóng viên: Thưa ông, hiện nay Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều về quản lý, sử dụng, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi và cấp nước sạch. Ông có thể cho biết những điểm mới nổi bật trong dự thảo lần này?

Ông Lê Tuấn Anh: Thực hiện theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, thời gian qua, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành 8 nghị định về quản lý tài sản kết cấu hạ tầng trong các lĩnh vực giao thông, thủy lợi, chợ, nước sạch.

Hiện nay, cùng với chủ trương sắp xếp lại tổ chức bộ máy chính quyền, đặc biệt là mô hình chính quyền hai cấp tại địa phương, Bộ Tài chính đã giao Cục Quản lý công sản xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan để phù hợp với tình hình mới.

Dự thảo hiện đang được lấy ý kiến rộng rãi từ các bộ, ngành, địa phương và các đối tượng chịu tác động. Nội dung sửa đổi lần này tập trung vào ba nhóm vấn đề lớn:

Thứ nhất, tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương và các bộ, ngành. Một số thẩm quyền trước đây thuộc Thủ tướng trong việc quản lý, khai thác, xử lý tài sản kết cấu hạ tầng nay được giao cho Bộ trưởng và UBND cấp tỉnh. Thẩm quyền điều chỉnh tài sản cũng được phân cấp cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh. Như vậy, các khâu từ giao, khai thác, xử lý đến sử dụng tài sản công, kể cả trong các dự án liên doanh, liên kết hay PPP, đều được trao quyền trực tiếp cho cơ quan, đơn vị liên quan.

Thứ hai, cải cách thủ tục hành chính theo hướng tinh gọn, phù hợp với phân cấp mới. Điểm quan trọng là đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong cơ chế quản lý, theo dõi tài sản kết cấu hạ tầng. Một số thủ tục không cần thiết đã được lược bỏ. Ví dụ, đối với tài sản được giao trực tiếp quản lý, khai thác, đơn vị sẽ không cần phải lập và trình đề án như trước đây, tạo sự chủ động lớn hơn.

Trong thủ tục lựa chọn đối tượng quản lý tài sản, dự thảo bỏ bớt những chỉ tiêu, tiêu chí không còn phù hợp, chỉ tập trung vào việc đánh giá năng lực tổ chức, thực hiện. Các tiêu chí cụ thể sẽ giao cho chủ tài sản quyết định khi lựa chọn đối tác.

Ngoài ra, trình tự xử lý tài sản cũng được rút gọn, giảm bớt các khâu trung gian. Trước đây, đơn vị phải nộp toàn bộ khoản thu vào một tài khoản trung gian, nay có thể quản lý trực tiếp, sau khi cân đối thu – chi sẽ nộp phần còn lại vào ngân sách nhà nước.

Thứ ba, nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng. Dự thảo quy định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan, cá nhân được giao quản lý. Đồng thời, mở rộng cơ chế khai thác đa mục tiêu, tận dụng tối đa giá trị tài sản kết cấu hạ tầng cho phát triển kinh tế - xã hội. Ví dụ, công trình thủy lợi có thể kết hợp với dự án năng lượng tái tạo; hay hạ tầng văn hóa, giao thông có thể khai thác phục vụ nhiều mục đích.

Dự thảo cũng cho phép các chủ thể quản lý áp dụng hình thức khai thác linh hoạt, chủ động, gắn với hướng dẫn cụ thể từng quy trình, từng nghiệp vụ trong quản lý, sử dụng tài sản. Với ba điểm nhấn này, các đơn vị sẽ có tính chủ động rất lớn, đồng thời trách nhiệm trong từng khâu quản lý, khai thác, sử dụng tài sản cũng được xác định rõ ràng hơn.

Phóng viên: Riêng với kết cấu hạ tầng cấp nước sạch, việc giao về cho địa phương quản lý sẽ có điểm gì mới so với trước đây, thưa ông?

Ông Lê Tuấn Anh: Trước đây, hạ tầng nước sạch đã thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương. Tuy nhiên, trong lần sửa đổi này, dự thảo có đưa ra một số điểm mới quan trọng. Theo đó, quy định về đối tượng được giao quản lý được xây dựng theo hướng linh hoạt hơn, gắn chặt với trách nhiệm của chính quyền cấp xã. Nếu như trước đây cấp xã chưa có thẩm quyền thì nay, dự thảo cho phép cấp xã được quyết định giao hạ tầng nước sạch nông thôn cho cơ quan chuyên môn hoặc đơn vị sự nghiệp thuộc xã quản lý, vận hành.

Cùng với đó, về phân cấp thẩm quyền, trước đây việc quản lý chủ yếu tập trung ở cấp tỉnh. Với mô hình chính quyền hai cấp hiện nay, thẩm quyền đã được mở rộng xuống cấp xã. Nhờ đó, chính quyền cấp xã có thể chủ động lựa chọn đơn vị quản lý phù hợp với điều kiện thực tế, qua đó đảm bảo việc khai thác, vận hành công trình cấp nước sạch tại địa phương đạt hiệu quả cao hơn.

Phóng viên: Khi Nghị định mới được ban hành, ông kỳ vọng những chuyển biến tích cực nào sẽ diễn ra trong công tác quản lý và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng?

Lê Tuấn Anh: Chúng tôi kỳ vọng nghị định sửa đổi sẽ bao quát, điều chỉnh toàn diện các quy định về quản lý tài sản kết cấu hạ tầng, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Khi đó, chính quyền các cấp, đặc biệt là cấp xã, sẽ có tính chủ động cao hơn trong quản lý, vận hành hạ tầng. Qua đó, việc khai thác tài sản công sẽ đạt hiệu quả, gắn liền với nhu cầu và đặc thù thực tiễn của từng địa phương.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!