Sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi: Tăng phân cấp, thêm cơ chế cho vay đặc biệt 0%

Hạn mức chi trả tối đa bằng toàn bộ các khoản tiền gửi

Về trách nhiệm quản lý nhà nước về BHTG, dự thảo Luật kế thừa quy định hiện hành về cơ quan quản lý nhà nước về BHTG, trách nhiệm quản lý nhà nước về BHTG của NHNN. Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về BHTG của Bộ Tài chính, phù hợp với các nội dung được bổ sung tại dự thảo Luật và chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm đơn giản hóa thủ tục và tăng hiệu quả hoạt động của tổ chức BHTG, như: sửa đổi, bổ sung quy định về cấp và thu hồi Chứng nhận tham gia BHTG theo hướng tổ chức BHTG tự động cấp, thu hồi Chứng nhận ngay sau khi NHNN hoặc cơ quan có thẩm quyền cấp, thu hồi Giấy phép hoạt động của tổ chức tham gia BHTG. Về công khai tham gia BHTG, dự thảo Luật giao BHTG Việt Nam hướng dẫn tổ chức tham gia BHTG công khai thông tin tại các điểm giao dịch có nhận tiền gửi, trên trang thông tin điện tử, bằng hình thức khác.

Về phí BHTG, để có cơ sở áp dụng cơ chế phí linh hoạt, phù hợp với thực tiễn và vẫn đảm bảo nguồn thu phí BHTG ổn định, dự thảo Luật giao Thống đốc NHNN quy định mức phí BHTG, việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặc thù hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam trong từng thời kỳ.

Đối với các TCTD được kiểm soát đặc biệt, dự thảo Luật bổ sung quy định về tạm hoãn nộp tiền nợ phí BHTG phát sinh trước thời điểm đặt vào kiểm soát đặc biệt, qua đó tạo cơ sở để tổ chức này chưa phải thực hiện ngay việc nộp phí nộp thiếu, nộp chậm và khoản tiền chậm nộp (nếu có), TCTD có trách nhiệm xây dựng kế hoạch hoàn trả khoản tiền được tạm hoãn nộp trong phương án cơ cấu lại.

Về trả tiền bảo hiểm, dự thảo Luật quy định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm kể từ một trong các thời điểm sau: Phương án phá sản TCTD được phê duyệt hoặc NHNN có văn bản xác nhận chi nhánh ngân hàng nước ngoài mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền; NHNN có văn bản đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của TCTD được kiểm soát đặc biệt khi TCTD có lỗ lũy kế lớn hơn 100% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất; Thuộc trường hợp chi trả để đảm bảo an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội. Việc bổ sung thời điểm chi trả BHTG nhằm để xử lý khó khăn, vướng mắc trong việc sử dụng Quỹ dự phòng nghiệp vụ của tổ chức BHTG.

Về hạn mức chi trả BHTG, dự thảo Luật bổ sung quy định khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo quy định, trong trường hợp đặc biệt, Thống đốc NHNN quyết định hạn mức chi trả tối đa bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG. Hạn mức chi trả BHTG trong trường hợp thực hiện phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt thực hiện theo quy định của Luật các TCTD.

Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ

Dự thảo Luật cũng điều chỉnh, bổ sung các quy định mang tính nguyên tắc về cơ cấu tổ chức, quản lý nguồn vốn, chế độ tài chính, hạch toán và kế toán của tổ chức BHTG, đảm bảo công khai, minh bạch và có đủ cơ sở pháp lý cho tổ chức BHTG hoạt động.

Về hoạt động đầu tư của tổ chức BHTG, dự thảo kế thừa và bổ sung các hình thức đầu tư an toàn, gồm mua bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi hoặc gửi tiền tại các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước hoặc có vốn doanh nghiệp nhà nước trên 50%. Dự thảo quy định tổ chức BHTG phải kiểm soát, quản lý rủi ro trong đầu tư; Thống đốc NHNN quy định phương thức và quy trình quản lý rủi ro. 

Dự thảo Luật quy định tổ chức BHTG thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG khi tổ chức tham gia BHTG được can thiệp sớm, được kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt; để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc. Tổ chức BHTG tự quyết định việc cho vay đặc biệt, bao gồm cả việc cho vay có/không có tài sản bảo đảm, có/không có lãi suất.

Dự thảo Luật bổ sung quy định về chi trả để đảm bảo an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội. NHNN báo cáo Chính phủ quyết định việc yêu cầu tổ chức BHTG chi trả trong trường hợp TCTD được kiểm soát đặc biệt bị mất hoặc có nguy cơ mất khả năng chi trả; tổ chức BHTG xây dựng phương án tăng phí BHTG để bù đắp phần vay đặc biệt.

Dự thảo Luật bổ sung quy định tổ chức BHTG được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả cho người gửi tiền; tổ chức BHTG xây dựng phương án tăng phí BHTG để bù đắp phần vay đặc biệt.

Ngoài ra, dự thảo Luật bổ sung quy định, trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống TCTD, tổ chức BHTG tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng theo quy định tại Luật này. Chính phủ quyết định các biện pháp khác để xử lý sự cố, khủng hoảng.

Để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, dự thảo Luật bổ sung nội dung giao Chính phủ như: quy định về tổ chức, hoạt động, chế độ tiền lương, thù lao, tiền thưởng của tổ chức BHTG phù hợp với tính chất hoạt động của BHTG; quy định về quản lý và đầu tư vốn, giám sát, đánh giá hiệu quả đầu tư vốn nhà nước tại tổ chức BHTG, quy định về việc bổ sung vốn điều lệ của tổ chức BHTG; quyết định các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng.

Dự thảo Luật bổ sung nội dung phân quyền cho Bộ Tài chính có trách nhiệm kiểm tra việc thực hiện các quy định về chế độ tài chính, hạch toán, kế toán của tổ chức BHTG, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính; quy định tỷ lệ trích lập chênh lệch thu chi của tổ chức BHTG vào các quỹ của BHTG.

Phân cấp một số nội dung hiện hành đang do Chính phủ quy định nay chuyển về Thống đốc NHNN quy định, như: quy định về cung cấp thông tin của NHNN; quy định về việc cấp, thu hồi, cấp lại Chứng nhận tham gia BHTG. Đồng thời, phân cấp một số nội dung hiện hành đang do Thủ tướng Chính phủ quy định nay chuyển về Thống đốc NHNN quy định như: quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm và quyết định hạn mức vượt trần trong trường hợp đặc biệt; quy định về phí BHTG.

Dự thảo Luật cũng bổ sung nội dung phân quyền cho Thống đốc NHNN quyết định cho vay đặc biệt BHTGVN; quy định việc tổ chức BHTG cho vay đặc biệt đối với TCTD; hướng dẫn việc tính và nộp phí BHTG của tổ chức tham gia BHTG... Dự thảo Luật cũng phân cấp nhiệm vụ từ NHNN cho tổ chức BHTG, theo đó tổ chức BHTG thực hiện kiểm tra tổ chức tham gia BHTG theo kế hoạch, nội dung do NHNN giao.