Chỉ thị 20/CT TTg của Thủ tướng Chính phủ: Bước đi cần thiết để đưa Việt Nam vào quỹ đạo phát triển xanh

Việt Nam luôn tôn trọng quyền của người dân

Tại Việt Nam, quyền tự do đi lại của người dân được quy định rõ trong các văn bản như: Hiến pháp 2013 - Điều 23: “Công dân có quyền tự do đi lại và cư trú ở trong nước, có quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài trở về nước”.

Luật Cư trú 2020: Điều chỉnh cụ thể các vấn đề liên quan đến đăng ký thường trú, tạm trú, và việc cư trú của công dân Việt Nam.

Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019: Quy định quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc ra vào lãnh thổ Việt Nam của công dân. Bảo đảm quyền con người (trong đó có quyền tự do đi lại và tự do cư trú) là quan điểm xuyên suốt mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam.

Quan điểm của Việt Nam là lấy con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là động lực, nguồn lực phát triển. Trong Chỉ thị 20 không có bất kỳ nội dung nào hạn chế quyền tự do đi lại của người dân.

Không “ép dân”

Xét về bản chất, Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ là hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm không khí, vì sức khỏe cộng đồng và từng bước hội nhập với xu thế giao thông xanh của thế giới. Chỉ thị này không có nội dung nào “ép dân”.

Trong Chỉ thị, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam giao trách nhiệm và giám sát cho UBND TP Hà Nội và các cơ quan liên quan phải thực thi nghiêm túc các giải pháp; tiến hành đánh giá định kỳ; các cơ quan tòa án, viện kiểm sát, công an được đề nghị hướng dẫn tính định lượng thiệt hại môi trường, phối hợp điều tra, xét xử kịp thời các trường hợp vi phạm môi trường. Chỉ thị 20 cũng không áp đặt biện pháp cưỡng chế vi phạm quyền tự do cá nhân. Các biện pháp như cấm xe xăng trong nội đô là để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, có lộ trình rõ ràng để người dân từng bước thích nghi…

Như vậy, có thể khẳng định rằng, Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ là một văn bản hành pháp mang tính giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, với các mốc thời gian rõ ràng, không liên quan đến việc “ép dân” hay hạn chế quyền con người theo khái niệm của UDHR cũng như pháp luật quốc tế.

Mặt khác, cần phải thấy thị trường xe điện Việt Nam là một sân chơi mở, nơi nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia cạnh tranh gay gắt. Nên chỉ thị cấm xe xăng không nhằm “tạo thuận lợi” cho doanh nghiệp sản xuất xe điện trong nước.

Hiện nhu cầu tiêu thụ xe máy của người dân Việt Nam trung bình 3,5 đến 4 triệu xe/năm.

Chủ trương, chính sách của Nhà nước Việt Nam trong phát triển kinh tế là tạo một sân chơi công bằng, bình đẳng, các doanh nghiệp cùng cạnh tranh lành mạnh để thúc đẩy đổi mới khoa học công nghệ và phát triển.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, chứ không chỉ giao thông

Việt Nam cam kết đạt mục tiêu Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050. Đây là một hành trình dài, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cả Chính phủ, doanh nghiệp và người dân.

Để thực hiện thành công, Việt Nam đang tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp. Đáng nói là, Việt Nam tập trung hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp luật, xây dựng và thực thi các quy định, tiêu chuẩn về môi trường, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp, giao thông vận tải và xây dựng; tăng cường kiểm soát, kiểm tra nguồn thải từ các phương tiện giao thông và các cơ sở sản xuất, kinh doanh; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về môi trường; xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các doanh nghiệp và người dân tham gia bảo vệ môi trường.

Tăng cường quản lý và xử lý chất thải cũng là nội dung được Việt Nam quan tâm, trong đó phải kể đến là: Phân loại rác thải tại nguồn, khuyến khích tái chế, tái sử dụng chất thải; tăng cường đầu tư vào các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến; hạn chế sử dụng túi nilon và các sản phẩm nhựa dùng một lần.

Việt Nam cũng đặc biệt chú ý thúc đẩy năng lượng sạch và tiết kiệm năng lượng.

Cùng với đó, Việt Nam coi trọng nâng cao nhận thức cộng đồng, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường, thay đổi hành vi của người dân trong việc xả rác, sử dụng năng lượng, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên...

Riêng năm 2025, Việt Nam sẽ tập trung vào xây dựng và vận hành thử nghiệm thị trường carbon trong nước, đặc biệt tập trung vào các ngành công nghiệp phát thải lớn; thúc đẩy chuyển đổi sang năng lượng xanh, giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo...

Để thực hiện mục tiêu Net Zero, các cấp, các ngành, các lĩnh vực đều phải vào cuộc chứ không chỉ riêng giao thông. Những luận điệu cho rằng Chỉ thị 20 là “ép dân” hay “hạn chế quyền tự do đi lại” của người dân… thực chất vẫn là trò bóp méo, xuyên tạc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, hòng làm suy giảm lòng tin, kích động dư luận, gây bất ổn chính trị ngăn trở sự phát triển của Việt Nam. Hơn lúc nào hết chúng ta cần cảnh giác cao độ với những luận điệu này.