500.000 tỷ đồng và bài toán đưa dòng vốn tín dụng vào hạ tầng, năng lượng
|
| Nhu cầu vốn trung và dài hạn đang rất cần thiết cho đầu tư phát triển hạ tầng. Ảnh minh hoạ: H.D |
Ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành công văn hướng dẫn triển khai gói tín dụng 500.000 tỷ đồng dành cho đầu tư hạ tầng điện, giao thông và công nghệ chiến lược, hệ thống ngân hàng đã nhanh chóng vào cuộc với những chương trình cụ thể.
NHNN yêu cầu việc triển khai Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng cần bảo đảm công khai, minh bạch, đúng mục tiêu, đối tượng, đúng quy định của pháp luật. Khách hàng vay vốn phải thuộc đối tượng vay vốn của Chương trình và đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật và quy định nội bộ của ngân hàng thương mại về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng; có trách nhiệm trong việc phối hợp với ngân hàng thương mại trong quá trình vay vốn theo Chương trình. Cơ chế cho vay theo quy định hiện hành. Lãi suất ưu đãi của Chương trình sẽ thấp hơn tối thiểu từ 1 - 1,5%/năm so với mức lãi suất cho vay bình quân cùng kỳ hạn của chính ngân hàng cho vay. Thời gian triển khai đến hết năm 2030 hoặc đến khi doanh số cho vay đạt quy mô 500.000 tỷ đồng của Chương trình (tùy điều kiện nào đến trước). |
Agribank là một trong những ngân hàng tiên phong khi công bố triển khai Chương trình Tín dụng ưu đãi dành cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và công nghệ số, với tổng quy mô lên tới 60.000 tỷ đồng. Theo đó, lãi suất cho vay được giảm tối đa 1,5%/năm, áp dụng đến hết ngày 31/12/2030.
Không chỉ dừng ở việc cung ứng vốn, Agribank cho biết sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp bằng các giải pháp tài chính toàn diện, phù hợp đặc thù dự án hạ tầng và công nghệ số. Các dịch vụ được tích hợp bao gồm quản lý tài khoản, thanh toán và dòng tiền (chi lương, thanh toán hóa đơn, đầu tư tự động), ngân hàng điện tử, dịch vụ thẻ, tài trợ thương mại cũng như mua bán ngoại tệ, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của khách hàng.
Trước đó, NHNN cho biết gói tín dụng 500.000 tỷ đồng có sự tham gia của 21 ngân hàng thương mại, gồm Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB, Techcombank, VPBank, TPBank, SHB, HDBank, ACB, SeABank, MSB, LPBank, VIB, Sacombank, Nam A Bank, Bac A Bank, OCB, Eximbank và ABBank.
Theo NHNN, tính đến gần cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024. Đáng chú ý, tín dụng đối với doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng tích cực, với mức tăng bình quân lần lượt đạt 17,51% và 19,91% trong giai đoạn vừa qua.
Đánh giá triển vọng tín dụng, TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, tăng trưởng tín dụng cả năm có thể đạt khoảng 19–20%, phản ánh sự phục hồi của nền kinh tế cũng như sự điều hành chủ động, linh hoạt của NHNN. Dù áp lực về thanh khoản, nợ xấu và cơ cấu dòng vốn vẫn hiện hữu, song với việc điều hành chính sách kịp thời cùng nỗ lực quản trị rủi ro của các tổ chức tín dụng, các rủi ro này hiện vẫn nằm trong tầm kiểm soát.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, tăng trưởng tín dụng chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi kèm với kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống và định hướng dòng vốn vào các lĩnh vực tạo ra giá trị thực cho nền kinh tế. Do vậy, gói tín dụng 500.000 tỷ đồng được kỳ vọng sẽ tạo thêm dư địa quan trọng cho tăng trưởng trung và dài hạn nếu được bơm đúng hướng vào các lĩnh vực trọng điểm và chiến lược như hạ tầng điện, giao thông và công nghệ số.
Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp hạ tầng đang có nhu cầu rất lớn về vốn trung và dài hạn. Tại hội thảo về tăng trưởng kinh tế mới đây, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, nhu cầu vốn cho các dự án, công trình trọng điểm quốc gia tạo áp lực không nhỏ đối với các tổ chức tín dụng, trong bối cảnh nguồn vốn cho vay chủ yếu vẫn dựa vào tiền gửi ngắn hạn, chiếm khoảng 80% tổng tiền gửi toàn hệ thống.
Đối với lĩnh vực năng lượng – được ví như "hạ tầng của hạ tầng" – nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển lại càng cấp thiết. Nhưng theo chuyên gia năng lượng TS. Nguyễn Huy Hoạch, việc tiếp cận vốn còn nhiều khó khăn, trong khi chi phí tài chính cao, bởi các dự án năng lượng có tổng mức đầu tư lớn, thời gian thu hồi dài, trong khi lãi suất và rủi ro chính sách còn cao. Đồng thời chưa có khung pháp lý rõ ràng để doanh nghiệp khai thác chứng chỉ carbon, tín chỉ tái tạo (REC), khoản vay xanh, tín dụng khí hậu.
Về vấn đề này, tại diễn đàn về phát triển thị trường năng lượng vừa qua, ông Nguyễn Quang Huân – Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Halcom Việt Nam cho rằng cần đẩy mạnh các chương trình tín dụng xanh, kết hợp với các quỹ hỗ trợ chuyển đổi năng lượng để giúp doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, dễ tiếp cận vốn hơn. Theo ông Huân, những mô hình tín dụng xanh mà Ngân hàng Thế giới (WB) đã thí điểm tại nhiều quốc gia có thể là kinh nghiệm đáng tham khảo cho Việt Nam.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng đề nghị, thủ tục tiếp cận tín dụng cũng cần tiếp tục được đơn giản hóa và thiết kế theo hướng thuận lợi hơn. Doanh nghiệp kỳ vọng các cơ quan quản lý và ngân hàng sớm có cơ chế linh hoạt, phù hợp, tạo điều kiện để doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia sâu hơn vào chuỗi dự án hạ tầng, qua đó mở rộng sản xuất – kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Trước đó, Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã yêu cầu xây dựng cơ chế dành nguồn tín dụng ưu đãi hoặc bảo lãnh Chính phủ cho các dự án năng lượng quan trọng quốc gia, đặc biệt là các dự án BOT điện quy mô lớn, cấp bách. Đồng thời, Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc khuyến khích doanh nghiệp đa dạng hóa nguồn vốn, trong đó có huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu trong và ngoài nước.
Trong bối cảnh nêu trên, gói tín dụng 500.000 tỷ đồng được kỳ vọng trở thành "đòn bẩy" cho giai đoạn tăng trưởng mới của nền kinh tế. Khi quy mô đầu tư hạ tầng, năng lượng và công nghệ chiến lược ngày càng lớn, yêu cầu đặt ra là phải tổ chức được dòng tín dụng trung và dài hạn một cách bài bản, gắn với cải cách thể chế, phát triển thị trường vốn và các công cụ tài chính xanh.
