"Giải mã" tình trạng ngập úng ở Thủ đô

Bài 1: Cứ mưa lớn là ngập

“Lại mưa rồi…” - Đó là câu than vãn của nhiều người dân sống ở Hà Nội mỗi khi báo đài có dự báo mưa lớn. Bởi với họ, chỉ cần một cơn mưa như thế cũng đủ cho rất nhiều hệ luỵ kéo theo như tắc đường, nước tràn vào nhà, rác thải… ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt.

Tăng các điểm, thời gian úng ngập

Dù mùa mưa năm 2022 ở Hà Nội chỉ mới bắt đầu được gần 2 tháng (từ ngày 15/4 hằng năm - PV), nhưng đến thời điểm này Thủ đô đã trải qua 3 - 4 trận mưa với cường độ cao, thậm chí là phá kỷ lục đã tồn tại trong 36 năm qua.

Cụ thể, theo số liệu thực đo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, chiều 29/5 tại khu vực Láng lượng mưa đo được 140mm, huyện Thanh Trì là 119mm, huyện Đông Anh 73mm, huyện Hoài Đức 53mm… Trong khi đó, theo số liệu lịch sử tại trạm Láng, lượng mưa tích lũy trong 1 giờ ngày 15/7/1999 đạt 114,9mm, trong 2 giờ ngày 18/6/1986 là 132,5mm.

Con số thống kê cho thấy, trong khoảng thời gian từ 13h30 đến 15h30 ngày 29/5, theo hệ thống quan trắc tự động của Công ty TNHH Một thành viên Thoát nước Hà Nội, nhiều khu vực ở Hà Nội lượng mưa đo được ở mức kỷ lục như các quận: Hoàng Mai, Thanh Xuân (100mm); Hai Bà Trưng (104mm); Ba Đình (114mm); Thanh Trì (123mm); Nam Từ Liêm (130mm); Tây Hồ (160mm); Cầu Giấy (181mm)…

Trong khi đó, theo tính toán của Công ty TNHH Một thành viên Thoát nước Hà Nội, đối với những trận mưa có cường độ từ 50 - 100mm/2 giờ, Hà Nội sẽ xuất hiện 11 điểm úng ngập. Đối với những cơn mưa có cường độ cao tập trung trong thời gian ngắn (không quá 40 phút với lượng mưa đạt 100mm) thì hệ thống thoát nước sẽ bị quá tải dẫn đến tình trạng ngập úng cục bộ.

Thực tế cho thấy, trận mưa với lượng mưa được ghi nhận ở mức kỷ lục trong 36 năm qua diễn ra trong ngày 29/5 đã khiến nhiều nơi ở lưu vực sông Tô Lịch, sông Nhuệ, sông Cầu Bây như: Cao Bá Quát, Phùng Hưng, Liễu Giai, Tông Đản, Thụy Khuê, Tạ Hiện - Lương Ngọc Quyến, Phan Bội Châu - Lý Thường Kiệt, Điện Biên Phủ - Nguyễn Tri Phương, Trương Định, Minh Khai, Thái Hà, đường gom Đại lộ Thăng Long, Ngọc Lâm, Hoàng Như Tiếp – Ái Mộ… rơi vào tình trạng ngập úng kéo dài cả về diện tích lẫn thời gian, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống Nhân dân, việc di chuyển của các phương tiện…

Cuộc sống người dân xáo trộn

Thấy lất phất hạt mưa, anh Thái ở Thái Thịnh (quận Đống Đa) vội vàng xin phép cơ quan cho về nhà để chuẩn bị phương án chống ngập. Mặc dù đã có ít nhiều kinh nghiệm ứng phó, nhưng trận mưa hôm 29/5 khiến cả tầng 1 nhà anh bị ngập nước. Anh Thái chia sẻ: “Rất may là cả nhà tôi đã kịp về đưa hết các thiết bị điện tử, đồ dùng quan trọng lên tầng 2 nên không bị thiệt hại gì. Tuy nhiên, nhìn thấy cảnh mênh mông nước, lội bì bõm giữa Thủ đô, không chỉ riêng gia đình nhà tôi mà chắc ai sống ở Hà Nội cũng phải ngán ngẩm”.

Lạc quan hơn anh Thái, gia đình anh Dũng ở Kim Mã (quận Ba Đình) cứ mưa là lại có chùm ảnh khá hài hước về “chiếc bể bơi trong nhà” trên trang Facebook cá nhân. Anh Dũng cho biết, các thành viên trong gia đình đều về hưu nên khi thấy mưa đã chủ động ở nhà sơ tán đồ đạc. Tính đến nay, nhà anh Dũng cũng trải qua rất nhiều cung bậc cảm xúc mỗi khi mưa ngập, song trận mưa cuối tháng 5 vừa qua khiến gia đình lo lắng. Tình trạng này cứ kéo dài thì gia đình anh chắc sẽ phải ở trong nhà suốt như thời chống dịch.

Dù đã sống quen với cảnh lụt lội hằng năm, nhưng trận mưa lớn ngày 29/5 đã khiến cả trăm hộ dân ở phường Tứ Liên, quận Tây Hồ lại lâm vào tình cảnh ngập úng nặng. Thậm chí hết mưa cả tuần trời mà nước chưa rút hết.

Tối 5/6, căn nhà của bà Đỗ Thị Phượng, sống tại ngõ 139 Âu Cơ vẫn bị ngập hoàn toàn trong nước. Với kinh nghiệm từ nhiều năm trước nên thấy mưa to, bà lại kê hết đồ điện tử lên cao. Bà Phượng cho biết, cả gia đình và các hộ xung quanh đã phải chịu cảnh ngập lụt từ năm 2011 đến nay. Dù chưa vào mùa mưa bão, chỉ có trận mưa lớn cuối tháng 5 đã khiến các hộ dân sống trong biển nước, giao thông gặp nhiều khó khăn, cuộc sống đảo lộn.

Với cuộc sống tạm bợ của cả gia đình ở trên tầng 2, bà Phượng lo lắng vì mỗi khi mưa lại lo khi nào nước mới rút hết. "Theo dự báo, miền Bắc sắp tới lại có mưa to. Tôi dự định nếu còn mưa to, sẽ sơ tán các cháu về bên ngoại. Trẻ con hiếu động, nếu cứ để ở đây sẽ rất nguy hiểm" - bà Phượng nói.

Để “sống” qua mùa ngập, những cây "cầu khỉ" được người dân dựng lên phục vụ cho việc di chuyển khi nơi đây bị ngập lụt vì mưa lớn. Nhiều người sống tại đây đã tự sắm cho mình một chiếc thuyền để di chuyển. Không ít gia đình phải đến nhà người thân để tá túc do tầng 1 bị nước thải bủa vây bốc mùi hôi thối. Những người không có nơi đâu để tránh nước ngập thì đành lấy tấm gỗ, bao cát chặn cửa, dùng máy bơm hút nước ra. Những biện pháp đó không có tác dụng là mấy khi bơm ra ngoài, không lâu sau nước lại ngấm vào.

Không chỉ riêng nhà dân, mỗi khi mưa lớn, nhiều “điểm nóng” về ngập úng của Hà Nội lại khiến người dân vừa lo vừa sợ. Tắc đường, tai nạn, hư hỏng phương tiện, ô nhiễm môi trường… là những nỗi lo của người dân sống ở Thủ đô khi thấy cảnh mênh mông nước các điểm ngập lụt trong khi trời chưa ngớt mưa.

(Còn nữa)