Ngân hàng Nhà nước được quyết cho vay đặc biệt, không tài sản đảm bảo

Sáng 20/5, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Dự thảo luật lần này bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước được quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm với tổ chức tín dụng.

Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm.

Thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm, theo luật hiện hành thuộc về Thủ tướng Chính phủ.

Các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng khác trong trường hợp: Chi trả tiền gửi cho người gửi tiền khi bị rút tiền hàng loạt; thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc.

Theo Thống đốc, việc chuyển thẩm quyền từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước nhằm triệt để phân cấp, phân quyền, giảm bớt khâu trung gian. Việc này cũng giúp rút ngắn thời gian xử lý, bảo đảm việc tổ chức thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành điều chỉnh thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt; nghiên cứu quy định chi tiết tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cần quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và có các biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị rà soát các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 liên quan đến thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt để sửa đổi, bổ sung phù hợp với việc phân cấp thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước, tránh phát sinh vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Dự thảo luật sửa đổi lần này cũng đề cập điểm mới liên quan việc bổ sung quy định tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Việc thu giữ tài sản bảo đảm chỉ được thực hiện khi hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi phải xử lý tài sản bảo đảm.

Thu giữ tài sản bảo đảm cũng không phải thu giữ đơn phương, vô điều kiện mà phải tuân thủ phạm vi, giới hạn, điều kiện theo quy định của luật.

Để tránh việc lạm dụng quyền thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo luật quy định rõ trong quá trình thu giữ, tổ chức tín dụng không được áp dụng các biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Nhận định quy định này là cần thiết, song Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị rà soát, bảo đảm quy định chặt chẽ các điều kiện để thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, dự thảo luật cần bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm và xử lý tài sản bảo đảm sau thu giữ. Quy định này để công khai, minh bạch, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thu giữ tài sản bảo đảm và các bên có liên quan.