Sở NNMT Hà Nội: Chưa có cơ sở toàn diện để khẳng định Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất

Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí

Các kết quả quan trắc của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy ô nhiễm không khí có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây; mức ô nhiễm cao thường kéo dài từ tháng 10 đến tháng 3 hằng năm. Chất lượng không khí suy giảm đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, chất lượng sống và năng suất lao động. Cùng với đó, tốc độ đô thị hóa nhanh, giao thông dày đặc và công nghiệp phát triển tiếp tục gây áp lực lớn lên hạ tầng môi trường đô thị.

Tại tọa đàm "Cải thiện chất lượng môi trường không khí đô thị" do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Môi trường tổ chức, ông Lê Hoài Nam - Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết, kết quả quan trắc thời gian qua cho thấy tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều địa phương trên cả nước, trong đó ô nhiễm bụi mịn PM2.5 là đáng lo ngại nhất. Riêng Hà Nội và một số tỉnh phía bắc thuộc đồng bằng sông Hồng, ô nhiễm bụi mịn diễn biến phức tạp và duy trì ở mức cao.

Trong giai đoạn COVID-19, khi hoạt động sản xuất và lưu lượng phương tiện giảm, mức độ ô nhiễm cũng giảm theo. Tuy nhiên, sau khi dịch kết thúc, ô nhiễm không khí lại gia tăng, đặc biệt trong năm 2024 khi chất lượng không khí diễn biến xấu. Năm nay, mức độ ô nhiễm có giảm nhẹ so với 2024.

Về phân bố địa lý, theo số liệu quan trắc, ô nhiễm chủ yếu diễn ra tại khu vực phía Bắc, trong khi các tỉnh miền Trung và miền Nam ít hơn. Điều này có liên quan đến đặc điểm thời tiết và khí hậu của khu vực.

Về nguyên nhân, ông Nam cho biết ô nhiễm không khí chủ yếu xuất phát từ: Hoạt động công nghiệp; Khí thải giao thông chiếm khoảng 12–15%; Hoạt động xây dựng và nông nghiệp...

Chưa có hệ thống dữ liệu nào khẳng định Hà Nội là “thành phố ô nhiễm nhất”

Theo bà Lê Thanh Thủy – Phó Trưởng phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), hiện chưa có cơ sở hay hệ thống dữ liệu nào khẳng định Hà Nội là “thành phố ô nhiễm nhất”.

Tuy nhiên, những năm gần đây, Hà Nội chịu áp lực rất lớn về ô nhiễm không khí. Các số liệu quan trắc của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và của thành phố đều cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5 có xu hướng cao, biến động mạnh, đặc biệt trong các tháng mùa đông. Năm nay, chất lượng không khí có phần giảm bớt áp lực hơn, dù đây là do những yếu tố dị thường.

Bà Thủy cho biết, chất lượng không khí Hà Nội chênh lệch rõ giữa các khu vực, khu vực lõi đô thị thường có chỉ số AQI cao hơn do mật độ phương tiện lớn và hoạt động xây dựng tập trung. Cuối năm 2024 – đầu 2025, số ngày ô nhiễm tăng đột biến, xuất phát từ tổng hợp nhiều yếu tố: hàng loạt dự án chỉnh trang đô thị triển khai đồng loạt; ùn tắc giao thông kéo dài; lượng vận chuyển vật liệu xây dựng tăng; tình trạng đốt rác, đốt phụ phẩm nông nghiệp và đốt vàng mã – đặc biệt tại các đền, chùa – diễn ra phổ biến dịp cuối năm.

Hà Nội hiện có khoảng 7,6 triệu phương tiện giao thông, chưa kể xe từ các tỉnh lân cận, tạo áp lực ô nhiễm rất lớn. Trong khi đó, hoạt động xây dựng vẫn còn nhiều hạn chế trong giám sát, việc che chắn, rửa xe, vệ sinh công trường chưa được tuân thủ nghiêm, phát sinh bụi đáng kể. Ô nhiễm không khí còn chịu tác động từ các hoạt động sản xuất công nghiệp ở Hà Nội và những địa phương giáp ranh như Bắc Ninh, nơi có nhiều làng nghề, cơ sở sản xuất sử dụng nhiên liệu đốt, nhất là vào mùa khô lạnh.

Bà Thủy nhấn mạnh, thời gian gần đây, mặc dù khả năng khuếch tán ô nhiễm có đỡ hơn, nhưng nạn đốt rác trong khu dân cư lại gia tăng, gây nguy hại trực tiếp tới sức khỏe người dân. Kiểm soát đốt hở, đặc biệt là đốt rác trái quy định, sẽ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Hà Nội trong thời gian tới.

Ngoài ra, điều kiện địa hình và khí hậu bất lợi là những yếu tố khách quan khiến Hà Nội khó cải thiện nhanh chất lượng không khí. “Chúng tôi không thể thay đổi thời tiết, nhưng rõ ràng Hà Nội phải nỗ lực gấp đôi, gấp ba so với nhiều địa phương khác để cải thiện môi trường. Đây không chỉ là câu chuyện của riêng Hà Nội, mà cần sự chung tay của các tỉnh lân cận và cả Trung ương", bà Thủy nói.