Lễ cấp sắc: Tạo giá trị vật chất, tinh thần cho người Dao

Lễ cấp sắc người Dao Quần Chẹt không chỉ là công việc trọng đại đối với cuộc đời người nam giới, của gia đình mà còn là công việc chung của cả dòng họ, cộng đồng. Trong lễ cấp sắc luôn có sự tham gia, giúp đỡ của các thành viên trong cộng đồng, từ việc chuẩn bị đồ lễ, sắm sửa lễ vật, tham gia vào thực hành các nghi lễ. Các hoạt động trong lễ cúng, đặc biệt là thực hành các nghi lễ đều phải làm theo phong tục tập quán truyền thống, trước sự giám sát của các thần linh, của các thầy cúng và các dòng họ khác trong cộng đồng.

Lễ cấp sắc là việc trọng đại đối với nam giới người Dao Quần Chẹt

Người Dao Quần Chẹt quan niệm rằng, có trải qua lễ cấp sắc mới có tâm, có đức để phân biệt phải trái, mới được công nhận là con cháu Bàn Vương, để lúc sống có đủ tư cách thờ cúng tổ tiên và khi chết thì hồn được đoàn tụ với tổ tiên, không phải chịu kiếp đọa đày ở âm phủ.

Lễ cấp sắc đã tạo ra những giá trị về vật chất, tinh thần mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người Dao Quần Chẹt. Trong đó, về giá trị vật chất là hệ thống các đạo cụ, đồ vật, đồ dùng, như: Trống, chiêng, sáo, tranh ảnh, giấy, trang phục của các thầy cúng, các món ăn đều là những sản phẩm không chỉ có giá trị về mặt kinh tế mà còn mang đậm giá trị văn hóa được gia đình, cộng đồng gìn giữ. Về mặt tinh thần, lễ cấp sắc có ý nghĩa rất lớn trong đời sống sinh hoạt văn hóa của người Dao Quần Chẹt. Trước hết đối với người trực tiếp được thụ hưởng lễ cấp sắc đó là người nam giới.

Với đồng bào người Dao Quần Chẹt, nam giới sau khi được cấp sắc mới là người đàn ông trưởng thành, được cộng đồng tôn trọng. Người đã qua lễ cấp sắc thì dù trẻ vẫn được coi là người lớn tuổi, được ngồi với các già làng để bàn bạc những công việc hệ trọng của làng, được tham gia cúng bái hoặc giúp việc cho các thầy cúng trong các cuộc cúng lễ của tư gia cũng như của cộng đồng.

Điệu múa cổ trong lễ cấp sắc

Về mặt tâm linh, sau khi làm lễ cấp sắc, người nam giới được thầy cúng đặt cho tên âm, được tổ tiên và các vị thần chứng giám, sau này khi qua đời linh hồn sẽ được nhập vào tổ tiên. Đồng thời, sau khi được làm lễ cấp sắc, người nam giới đã được thầy pháp sư truyền cho âm binh, phép thuật để bảo vệ cơ thể, đi đâu, làm gì họ cũng tin tưởng, vững vàng hơn và đặc biệt là họ có thể trở thành thầy cúng để giúp đỡ cộng đồng.

Lễ cấp sắc của người Dao Quần Chẹt là sự tổng hợp các loại hình nghệ thuật, diễn xướng dân gian như: Nghệ thuật sử dụng ngôn từ, nghệ thuật trình diễn qua các bài múa nghi lễ, bài hát; nghệ thuật trang trí ban thờ, trang trí trên trang phục của các thầy cúng; âm nhạc dân gian... đều mang đậm nét văn hóa truyền thống của người Dao Quần Chẹt.​