Hải Phòng kiến nghị tháo gỡ vướng mắc trong phát triển năng lượng

Tham luận tại Diễn đàn Phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng - Nguyễn Văn Tùng nhấn mạnh, thành phố đặt mục tiêu sẽ trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại, văn minh và bền vững, dẫn đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVI. Theo đó, Hải Phòng định hướng huy động các nguồn lực để phát triển hạ tầng khu công nghiệp công nghệ cao, phấn đấu đến năm 2025 có thêm 15 khu công nghiệp và 23 cụm công nghiệp đạt tiêu chuẩn hiện đại.

Phát triển hạ tầng công nghiệp và năng lượng tái tạo

Bên cạnh phát triển công nghiệp, thành phố Hải Phòng cũng chú trọng đầu tư vào lĩnh vực năng lượng. Những năm qua, Hải Phòng đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức kinh doanh điện tham gia phát triển dự án năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo. Thành phố hướng đến việc sử dụng hiệu quả các nguồn năng lượng sạch, đồng thời đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng điện theo hướng đồng bộ, hiện đại.

“Đây là định hướng phù hợp với Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045, trong đó nhấn mạnh việc phát triển đa dạng các loại hình năng lượng, ưu tiên khai thác triệt để và hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch”, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng nhấn mạnh.

Trên địa bàn thành phố Hải Phòng, địa phương đang phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió trên bờ với công suất 3,3MW, điện mặt trời 28,7MWp và dự án nhà máy đốt rác phát điện công suất 20MW tại Đình Vũ, dự kiến vận hành vào tháng 12/2025. Tuy nhiên, thành phố không có lưới điện 500kV mà được cấp điện thông qua 5 trạm biến áp 220kV và các tuyến đường dây từ 220kV trở xuống.

Chủ tịch Nguyễn Văn Tùng khẳng định: “Thành phố đang nỗ lực thúc đẩy chuyển dịch năng lượng nhằm giảm dần tỷ trọng điện than, tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, đồng thời góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại Hội nghị COP26”. Trước đó, ngày 27/12/2018, UBND TP. Hải Phòng đã ban hành Quyết định số 3499/QĐ-UBND, đưa các dự án nhiệt điện than vào danh mục không chấp thuận đầu tư.

Dù không có lợi thế về trữ lượng than hay thủy điện, Hải Phòng được đánh giá có tiềm năng phát triển điện gió ngoài khơi. Thành phố đã chủ động đề xuất với Bộ Công Thương và Chính phủ để các dự án điện gió ngoài khơi được đưa vào Quy hoạch Điện VIII. Theo kế hoạch do Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 262/QĐ-TTg ngày 01/4/2024, khu vực Bắc Bộ có tiềm năng phát triển 2.500MW điện gió ngoài khơi nhưng chưa được phân bổ cụ thể cho các tỉnh, trong đó Hải Phòng đang tích cực vận động để thu hút đầu tư vào lĩnh vực này.

Nhận thức rõ quy mô và kinh phí đầu tư lớn của các dự án điện, trong bối cảnh nguồn lực ngành điện còn hạn chế, thành phố đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích đầu tư tư nhân. Công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư và bảo đảm sinh kế cho người dân trong vùng dự án được thực hiện theo quy định. Chính quyền địa phương cũng tích cực tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận với các chính sách bồi thường.

Bên cạnh đó, Hải Phòng đặc biệt quan tâm đến an ninh năng lượng, coi đây là nhiệm vụ gắn với bảo đảm an ninh quốc gia và an ninh phi truyền thống. Sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong công tác bảo vệ hạ tầng năng lượng được thực hiện thường xuyên.

Do đặc thù khí hậu miền Bắc với sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa mùa hè và mùa đông, thành phố gặp nhiều thách thức trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng điện. Để đảm bảo cấp điện an toàn, tránh quá tải vào mùa cao điểm, UBND TP. Hải Phòng đã triển khai nhiều biện pháp tiết kiệm điện. Người dân được khuyến khích sử dụng điện hợp lý, hạn chế thiết bị công suất lớn vào giờ cao điểm. Hệ thống chiếu sáng công cộng cũng được điều chỉnh linh hoạt theo thời gian và điều kiện thời tiết, đồng thời thay thế các thiết bị tiêu hao điện bằng các loại tiết kiệm năng lượng.

Song song với các giải pháp về kỹ thuật, thành phố cũng chú trọng công tác đào tạo, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên ngành điện và người dân. Các mô hình điển hình trong bảo vệ an ninh năng lượng được nhân rộng, đồng thời các cá nhân, tổ chức có thành tích xuất sắc trong công tác này cũng được tuyên dương kịp thời.

Kiên định với chủ trương phát triển điện phải đi trước một bước

Tham luận tại Diễn đàn Phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng nhấn mạnh những khó khăn trong việc phát triển điện gió ngoài khơi và thực hiện quy hoạch điện lực trên địa bàn thành phố.

Theo Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 262/QĐ-TTg ngày 1/4/2024, khu vực Bắc Bộ được phân bổ 2.500 MW điện gió ngoài khơi, tuy nhiên, việc phân định công suất cụ thể cho từng tỉnh, thành chưa được xác định. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc đấu nối các dự án điện gió vào lưới điện của Hải Phòng cũng như lưới truyền tải quốc gia, gây trở ngại trong cân bằng công suất và đáp ứng nhu cầu phụ tải.

Một trong những vướng mắc lớn hiện nay là thiếu các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật, cùng với đó là công tác đánh giá môi trường, xã hội đối với điện gió xa bờ chưa đồng bộ. Đặc thù của điện gió là phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, công suất phát không ổn định và các vùng có tiềm năng phát triển thường cách xa khu vực tiêu thụ điện, gây ra thách thức lớn trong vận hành và ổn định hệ thống. Ngoài ra, việc nhập khẩu thiết bị phục vụ phát triển điện gió cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn cung và chuyên gia kỹ thuật từ nước ngoài.

Ngày 22/10/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 135/2024/NĐ-CP nhằm khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà theo mô hình tự sản xuất, tự tiêu thụ. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều nội dung cần được hướng dẫn cụ thể để triển khai hiệu quả. Bên cạnh đó, công tác đánh giá hiệu quả của các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả còn lúng túng, cần có hướng dẫn chi tiết để các địa phương có cơ sở thực hiện.

Vấn đề quy hoạch điện lực tại Hải Phòng cũng đang đối mặt với nhiều bất cập. Hiện nay, hệ thống văn bản pháp luật liên quan chưa đồng bộ, đặc biệt là việc hướng dẫn thực hiện Luật Quy hoạch. Điều e, khoản 2, 3, Điều 27 Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14 quy định phương án phát triển mạng lưới cấp điện phải tích hợp vào quy hoạch cấp tỉnh. Tuy nhiên, pháp luật chưa xác định rõ phạm vi cấp điện áp nào cần tích hợp vào danh mục chi tiết các công trình mạng lưới truyền tải và phân phối điện cấp tỉnh, quận, huyện. Điều này dẫn đến sự không thống nhất giữa các địa phương khi một số tỉnh chỉ tích hợp cấp điện áp từ 110kV trở lên, trong khi những địa phương khác lại tính cả các cấp điện áp thấp hơn.

Ngoài ra, pháp luật hiện hành cũng chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục lập, điều chỉnh và thẩm quyền phê duyệt bổ sung các dự án điện vào quy hoạch cấp tỉnh. Điều này gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước trong việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch điện lực, cũng như tích hợp phương án phát triển điện vào quy hoạch chung của thành phố.

Trong bối cảnh đó, Hải Phòng vẫn kiên định với chủ trương phát triển điện phải đi trước một bước. Thành phố xác định nhiều công trình điện cần được đầu tư xây dựng cấp bách để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, các công trình này phải phù hợp với quy hoạch theo quy định của Luật Điện lực, đồng thời, những dự án chưa có trong quy hoạch cần được bổ sung, điều chỉnh để đảm bảo tính pháp lý và triển khai đầu tư hiệu quả theo Điều 11 Luật Điện lực.