Đề xuất trao quyền cho địa phương trong cấp phép khai thác khoáng sản

Tại chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 4/11, thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã trình bày dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản (Luật Địa chất và Khoáng sản sửa đổi).

Khơi thông nguồn lực khoáng sản cho phát triển

Theo Bộ trưởng Trần Đức Thắng, việc sửa đổi luật lần này nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn thi hành Luật. Đặc biệt là các vấn đề về cơ chế cấp phép, khai thác, sử dụng khoáng sản phục vụ xây dựng các công trình, dự án quan trọng quốc gia; dự án đầu tư khẩn cấp, cấp bách do cấp có thẩm quyền quyết định; dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư của chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật về đầu tư; các quy định về tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản chưa đáp ứng yêu cầu giải phóng mọi nguồn lực trong đó có nguồn lực khoáng sản cho phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới; việc luật hóa các quy định về phân quyền, phân cấp và đặc biệt là các quy định riêng biệt về quản lý đất hiếm trong tình hình mới.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Địa chất và khoáng sản với 5 nhóm chính sách, trong đó đáng chú ý, dự thảo Luật đề xuất cho phép Chủ tịch UBND tỉnh được quyết định cấp phép khai thác khoáng sản phục vụ các dự án, công trình trọng điểm, cấp bách trên địa bàn, cụ thể:

Cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV để cung cấp vật liệu xây dựng cho dự án đầu tư công, dự án PPP, công trình, dự án quan trọng quốc gia, các dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền địa phương, công trình xây dựng khẩn cấp, nhiệm vụ cấp bách và công trình phòng, chống thiên tai.

Cấp phép khai thác khoáng sản nhóm III để phục vụ các loại dự án tương tự nêu trên, được cấp trực tiếp cho nhà thầu thi công hoặc chủ đầu tư. Trường hợp không có đề nghị từ các đơn vị này, có thể cấp cho tổ chức, cá nhân khác đủ điều kiện theo Điều 53 Luật Địa chất và Khoáng sản, với điều kiện chỉ được khai thác để cung cấp vật liệu cho công trình, dự án đó.

Cho phép khai thác, sử dụng khoáng sản nhóm III và IV trong tình huống khẩn cấp về thiên tai, dịch bệnh, an ninh, quốc phòng mà không phải thực hiện thủ tục thăm dò, cấp phép hoặc đăng ký thu hồi khoáng sản.

Đồng thời, dự thảo luật cũng sửa đổi theo hướng cho phép cơ quan quản lý nhà nước cấp giấy phép thăm dò xuống sâu, mở rộng đối với tổ chức, cá nhân đang khai thác khoáng sản hợp pháp mà không phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch khoáng sản trước khi cấp giấy phép thăm dò; căn cứ theo kết quả thăm dò khoáng sản, cơ quan quản lý quy hoạch khoáng sản cập nhật, bổ sung vào quy hoạch khoáng sản làm cơ sở quản lý hoạt động khoáng sản.

Quản lý chặt đất hiếm, bảo đảm an ninh tài nguyên trong bối cảnh mới

Lần sửa đổi này, dự thảo Luật đã bổ sung 1 chương với 4 Điều về quản lý đất hiếm như: Các quy định về chính sách chung của Nhà nước đối với đất hiếm (Điều 85a); chiến lược quốc gia về đất hiếm (Điều 85b); quy định về dự trữ khoáng sản và bảo vệ khoáng sản đất hiếm (Điều 85c); quy định về hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản đất hiếm (Điều 85d).

“Dự thảo Luật bổ sung các chế tài, cơ chế quản lý chặt chẽ đối với các hoạt động có liên quan đối với loại hình khoáng sản này theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước”- Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết.

Theo Bộ trưởng Trần Đức Thắng, bên cạnh các nhóm chính sách được sửa đổi lần này, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, điểm nghẽn, tạo động lực thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững, khai thác hiệu quả tiềm năng khoáng sản góp phần thực hiện thành công tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục phối hợp cùng UBND các tỉnh để tập trung rà soát, xác định các vướng mắc, bất cập trong quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản nhằm xử lý triệt để vấn đề vướng mắc, khó khăn trong quản lý hoạt động khoáng sản như: Quy định về thăm dò, khai thác khoáng sản, khai thác tận thu khoáng sản, thu hồi khoáng sản, tài chính trong hoạt động khoáng sản và các quy định chuyển tiếp.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản gồm 3 điều, cụ thể: Điều 1 gồm 30 khoản sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15; Điều 2 quy định điều khoản thi hành của Luật; Điều 3 quy định điều khoản chuyển tiếp.