Cảng Hòn Khoai: Điểm trung chuyển trọng yếu của đồng bằng sông Cửu Long

Gỡ “nút thắt” giao thông ở Đồng bằng sông Cửu Long

TS. Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, hiện nay Bộ Tài chính đang tiến hành điều chỉnh Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính và yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Theo dự thảo Quy hoạch vùng điều chỉnh, có nhiều định hướng mới liên quan đến phát triển tỉnh Cà Mau trở thành một trung tâm về thủy sản, năng lượng xanh và hàng hải của vùng. Đặc biệt, nghiên cứu đưa thành lập khu kinh tế ven biển mới tại khu vực Hòn Khoai với cơ chế, chính sách vượt trội. Trong đó, dự án Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai khi hoàn thành sẽ trực tiếp giải quyết “nút thắt” giao thông vận tải cho Đồng bằng sông Cửu Long.

Đây là thông tin TS. Nguyễn Như Quỳnh đưa ra tại Hội nghị kết nối hợp tác đầu tư vào Cà Mau diễn ra ngày 18/11 tại TP. Hồ Chí Minh. Theo TS. Nguyễn Như Quỳnh, ngày 19/8/2025, Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai chính thức khởi công. Đây là công trình chiến lược, có ý nghĩa đặc biệt cả về phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh.

Cảng này được thiết kế với công suất 20 triệu tấn/năm, có khả năng tiếp nhận tàu 250.000 DWT và kết nối với các tuyến hàng hải quốc tế, cảng sẽ trở thành điểm trung chuyển quan trọng, đưa hàng hóa Đồng bằng sông Cửu Long ra thế giới ngay tại Cà Ma. Đồng thời tạo bước đột phá để khu vực hình thành trung tâm logistics và cửa ngõ giao thương quốc tế mới của Việt Nam.

Lý giải cho luận điểm trên, TS. Nguyễn Như Quỳnh cho biết, đảo Hòn Khoai nằm ở vị trí cửa ngõ vào vịnh Thái Lan, án ngữ lối ra vào khu vực Tây Nam Biển Đông. Khoảng cách từ Hòn Khoai đến tuyến hàng hải quốc tế (qua eo biển Malacca) chỉ khoảng 250 km. Các tàu từ Ấn Độ Dương, Trung Đông, châu Phi khi đi qua Malacca hướng sang Đông Bắc Á đều có thể dừng tại khu vực này.

Điều này khiến Hòn Khoai trở thành điểm trung chuyển lý tưởng. Với độ sâu mực nước tự nhiên lớn, vùng biển Hòn Khoai có thể tiếp nhận tàu trọng tải trên 250.000 tấn mà không cần nạo vét nhiều, hiếm có ở Việt Nam.

Do đó, khi hoàn thành, cảng Hòn Khoai không chỉ là điểm trung chuyển hoàng hóa quan trọng của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long mà còn phục vụ thiết thực cho nhu cầu cung cấp dịch vụ cảng dầu khí và trung tâm logistics hỗ trợ các dự án năng lượng tái tạo.

“Với tầm vóc chiến lược, Cảng Hòn Khoai được kỳ vọng trở thành bước ngoặt cho sự phát triển toàn diện của Cà Mau, vùng Đồng bằng sông Cửu Long và đất nước trên hành trình vươn ra biển lớn”, TS. Nguyễn Như Quỳnh đánh giá.

Chủ động hạ tầng đi kèm, khai thác tối đa tiềm năng

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, bà Võ Thị Thu Hương, Phó giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chi nhánh Đồng bằng sông Cửu Long (VCCI Đồng bằng sông Cửu Long) cho biết, với hệ thống cao tốc nội vùng đang hoàn thiện khẩn trương, quyết liệt hiện nay, sẽ giúp vận chuyển hàng hóa từ các tỉnh sản xuất nông - thủy sản đến Cảng Hòn Khoai là rất thuận lợi.

Khoảng 90% hàng xuất khẩu của vùng phải vận chuyển đường bộ lên TP. Hồ Chí Minh, kết hợp nhu cầu thị trường quốc tế gia tăng tích cực, sẽ làm tăng áp lực cụm cảng Đông Nam Bộ thì cảng Hòn Khoai sẽ là một lựa chọn tốt trong tương lai.

Theo bà Hương, yếu tố khai thác hiệu quả Cảng Hòn Khoai gồm “chi phí”, “giảm thiểu rủi ro” trong bài toán cạnh tranh của doanh nghiệp đang được quan tâm nhất. Không chỉ riêng tỉnh Cà Mau mà các tỉnh thành trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần quan tâm.

Để khai thác hiệu quả dự án, bà Võ Thị Thu Hương đề xuất tỉnh Cà Mau cần chủ động thu hút đầu tư tư nhân và vốn FDI vào hạ tầng logistics phục vụ xuất nhập khẩu như kho lạnh, kho bãi và dịch vụ container.

Bên cạnh đó, cần phát triển khối doanh nghiệp nội vùng, nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi số, liên kết theo chuỗi ngành hàng; tạo môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi để Đồng bằng sông Cửu Long vừa là thị trường tiêu dùng hấp dẫn, vừa là trung tâm sản xuất - xuất khẩu bền vững gắn với cảng Hòn Khoai. Đồng thời, chú trọng đào tạo nhân lực logistics trong quản trị chuỗi cung ứng, ICT mới có thể cạnh tranh với các nước lân cận.

Bà Hương tin tưởng rằng, Chính phủ và chính quyền địa phương tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, ưu tiên đầu tư hạ tầng logistics vệ tinh - từ kho lạnh, trung tâm trung chuyển đến nguồn nhân lực quản trị, dịch vụ công liên quan xuất nhập khẩu - để biến Cảng Hòn Khoai thành trung tâm kết nối hiệu quả và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững.

Dự án Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai được xây dựng có vị trí cách đất liền khoảng 17 km, với tổng diện tích 590,5 ha, có bến cập tàu dài 1.000 m, hệ thống 5 cầu dẫn, kè bảo vệ bờ tổng chiều dài 1.600 m và đê chắn sóng gần 4.000 m.