Đổi mới hoạt động kiểm tra, tự kiểm tra, Kho bạc Nhà nước siết chặt kỷ cương tài chính

Hoàn thiện quy chế kiểm tra, tự kiểm tra

Nhờ đó, thay vì tra cứu quy chế, quy trình tại nhiều văn bản với cách tiếp cận và thuật ngữ chưa hoàn toàn đồng bộ, hiện nay công chức Kho bạc Nhà nước chỉ cần thực hiện quy định về kiểm tra, tự kiểm tra tại Quyết định số 11400/QĐ-KBNN với bố cục rõ ràng, khoa học, bao quát đầy đủ các nội dung, quyền hạn, trách nhiệm trong công tác kiểm tra, tự kiểm tra.

Việc này đã giúp giảm chồng chéo, trùng lặp; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc quán triệt, tập huấn, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, tự kiểm tra được thống nhất trong hệ thống Kho bạc Nhà nước.

Đáng chú ý, Quy chế kiểm tra, tự kiểm tra nội bộ cũng bổ sung, làm rõ hơn các nguyên tắc kiểm tra, tự kiểm tra.

Theo đó, trên cơ sở nguyên tắc kiểm tra theo kế hoạch tối thiểu một lần trong thời gian hai năm đối với mỗi đơn vị, Ban Kiểm tra, kiểm toán nội bộ tại Kho bạc Nhà nước, phòng Kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước khu vực là đầu mối tổ chức triển khai hoạt động kiểm tra theo kế hoạch. Các đơn vị thuộc Kho bạc Nhà nước, các phòng thuộc Kho bạc Nhà nước khu vực phối hợp xây dựng kế hoạch, cử công chức tham gia đoàn kiểm tra.

Việc tổ chức hoạt động kiểm tra như trên giúp tăng cường sự phối hợp, tiết kiệm, hiệu quả trong việc triển khai các đoàn kiểm tra. Trong trường hợp cần thiết, để phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, Giám đốc Kho bạc Nhà nước, Giám đốc Kho bạc Nhà nước khu vực có thể giao các đơn vị thuộc quyền quản lý tiến hành kiểm tra ngoài kế hoạch hoặc đột xuất các đơn vị thuộc quyền quản lý.

Tập trung vào kỷ luật, kỷ cương công vụ

Theo Quy chế, hoạt động kiểm tra và tự kiểm tra trong hệ thống Kho bạc Nhà nước tập trung vào 3 nhóm nội dung chính: Kiểm tra việc chấp hành các quy định về nghiệp vụ và quản lý nội bộ; Kiểm tra việc thực hiện nội quy, kỷ luật công vụ và trách nhiệm của người đứng đầu; Kiểm tra việc khắc phục tồn tại, sai sót sau kết luận kiểm tra.

Thực hiện 3 nội dung trên giúp đảm bảo mọi hoạt động của Kho bạc Nhà nước theo đúng quy trình, đúng chuẩn mực và tuân thủ quy định pháp luật, hạn chế sai sót, nâng cao năng lực quản lý và đảm bảo an toàn tài chính; thể hiện vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu và nhằm ngăn chặn tình trạng tái diễn vi phạm, qua đó giúp các đơn vị nâng cao chất lượng hoạt động thông qua cải tiến và hoàn thiện quy trình.

Quy chế cũng điều chỉnh quy mô đoàn kiểm tra và thời hạn kiểm tra theo hướng tinh gọn, rõ trách nhiệm, chú trọng hiệu quả kiểm tra. Theo đó, Quy chế quy định giảm thời hạn kiểm tra, quy định rõ số lượng người tham gia trong 1 đoàn kiểm tra ở từng cấp được giới hạn ở mức phù hợp; đồng thời rút ngắn thời hạn kiểm tra, nhất là đối với các cuộc kiểm tra đột xuất. Trên cơ sở đó, mỗi cuộc kiểm tra được tổ chức với mục tiêu rõ ràng, phạm vi cụ thể, tập trung vào các nội dung trọng tâm, trọng điểm; tránh kéo dài, dàn trải, gây tốn kém nhân lực và chi phí.

Đáng chú ý, Quy chế cũng quy định rõ quy trình kiểm tra từ khâu ban hành quyết định, chuẩn bị hồ sơ, tiến hành kiểm tra, lập biên bản cho đến việc tổng hợp, báo cáo và kết luận kiểm tra. Thời gian thực hiện một cuộc kiểm tra dao động từ 2 đến 10 ngày tùy tính chất. Điều này tạo ra sự thống nhất, minh bạch và bảo đảm tính khách quan trong công tác kiểm tra.

"Số hóa" công tác kiểm tra

Điểm nổi bật nữa trong Quy chế kiểm tra, tự kiểm tra nội bộ là quy định hình thức kiểm tra trực tuyến, từ xa thông qua môi trường số và hệ thống công nghệ thông tin. Quy định này được đánh giá là một điểm mới, phù hợp với xu thế hiện nay.

Trên cơ sở khai thác dữ liệu từ các chương trình, ứng dụng nghiệp vụ và hệ thống báo cáo, các đơn vị kiểm tra có thể triển khai nhiều nội dung kiểm tra mà không nhất thiết phải tổ chức đoàn kiểm tra xuống làm việc trực tiếp tại đơn vị. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, giảm ảnh hưởng đến hoạt động thường xuyên của đơn vị được kiểm tra; đồng thời phát huy tối đa lợi thế của hạ tầng công nghệ thông tin trong hệ thống Kho bạc Nhà nước.

Hình thức kiểm tra trực tuyến, kiểm tra từ xa vừa giúp tạo điều kiện để tăng tần suất, phạm vi giám sát và phục vụ tốt hơn công tác cảnh báo, phòng ngừa rủi ro vừa tiết kiệm nguồn lực. Đây cũng là bước tiến phù hợp với chiến lược "Kho bạc số" mà Kho bạc Nhà nước đang triển khai, hướng tới mô hình quản lý tài chính công hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

Kiện toàn bộ máy kiểm tra

Trước đó, Kho bạc Nhà nước đã ban hành Quyết định số 5920/QĐ-KBNN có hiệu lực từ 1/7/2020, quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Kiểm tra, Kiểm toán nội bộ. Ban Kiểm tra, kiểm toán nội bộ không chỉ thực hiện nhiệm vụ giám sát mà còn chịu trách nhiệm hướng dẫn xử lý các vi phạm, quản lý đội ngũ công chức làm công tác kiểm soát, đảm bảo tính tuân thủ pháp luật cao nhất.

Quyết định số 5920/QĐ-KBNN, Ban Kiểm tra, Kiểm toán nội bộ được kiện toàn với các tổ chuyên môn sâu gồm 4 tổ: Tổ Kiểm tra chuyên ngành, Tổ Kiểm tra nội bộ, Tổ Kiểm toán nội bộ và Tổ Tổng hợp.

Việc kiện toàn bộ máy được coi là bước đột phá về công tác tổ chức trong công tác kiểm tra. Đây cũng là đơn vị đầu mối tham mưu cho Lãnh đạo Kho bạc Nhà nước trong công tác xây dựng chính sách, hướng dẫn và tổ chức thực hiện kiểm tra, kiểm toán, phòng chống tham nhũng và xử lý khiếu nại, tố cáo.

Không những vậy, việc kiện toàn bộ máy cũng được xem như một mắt xích quan trọng giúp nâng cao chất lượng giám sát nội bộ. Khi bộ máy được chuyên nghiệp hóa, nguyên tắc độc lập và khách quan trong kiểm tra - kiểm toán được củng cố, qua đó đảm bảo rằng mọi hoạt động kiểm tra đều được thực hiện đúng quy định, khách quan và phục vụ mục tiêu chung là bảo vệ an toàn tài chính quốc gia.

Như vậy, quy định về Ban Kiểm tra, Kiểm toán nội bộ cùng với việc ban hành Quy chế kiểm tra, tự kiểm tra đã tạo ra sự đồng bộ giữa kiện toàn nhân sự và cơ chế thực hiện; mang ý nghĩa chiến lược trong công tác siết chặt kỷ cương tài chính, củng cố hệ thống kiểm soát nội bộ; góp phần nâng cao chất lượng quản lý ngân sách nhà nước trước yêu cầu đặt ra ngày càng cao về minh bạch, kỷ luật ngân sách và hiệu quả quản trị tài chính công.